Pradhanmantri Svanidhi Yojana 2025 | पंतप्रधान स्वनिधी योजना

Pradhanmantri Svanidhi Yojana : भारताच्या शहरी अर्थव्यवस्थेत रस्त्यावरील विक्रेते महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते लोकसंख्येच्या मोठ्या वर्गाला परवडणाऱ्या वस्तू आणि सेवा पुरवतात. तथापि, या कष्टाळू व्यक्तींना अनेकदा अनेक आव्हानांना तोंड द्यावे लागते. यामध्ये औपचारिक कर्जाची उपलब्धता नसणे, स्थानिक अधिकाऱ्यांकडून होणारा छळ आणि मर्यादित सामाजिक सुरक्षा यांचा समावेश आहे. या समस्या सोडवण्यासाठी, भारत सरकारने प्रधानमंत्री रस्त्यावरील विक्रेत्यांची आत्मनिर्भर निधी (पीएम स्वनिधी) योजना सुरू केली. या योजनेचे उद्दिष्ट रस्त्यावरील विक्रेत्यांना परवडणारे कर्ज देणे आहे. कोविड-१९ साथीच्या आजारानंतर त्यांना त्यांचे व्यवसाय पुन्हा सुरू करण्यास मदत होते. हा लेख Pradhanmantri Svanidhi Yojana च्या तपशीलांचा अभ्यास करेल. आपण त्याची उद्दिष्टे, वैशिष्ट्ये, फायदे, अर्ज प्रक्रिया आणि त्याचा एकूण परिणाम यांचा शोध घेऊ.

Pradhanmantri Svanidhi Yojana ही एक सूक्ष्म-पत योजना आहे. गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालयाने १ जून २०२० रोजी ही योजना सुरू केली. देशभरातील रस्त्यावरील विक्रेत्यांना आर्थिक मदत प्रदान करणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे. यामुळे त्यांना परवडणाऱ्या खेळत्या भांडवल कर्जाची सुविधा मिळते. यामुळे त्यांना कोविड-१९ महामारी आणि त्यानंतरच्या लॉकडाऊनमुळे प्रतिकूल परिणाम झालेल्या त्यांच्या उपजीविकेला पुनरुज्जीवित करण्यास मदत होते. ही योजना रस्त्यावरील विक्रेत्यांमध्ये डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देते. कर्जाची नियमित परतफेड करण्यास देखील प्रोत्साहन देते.

पंतप्रधान स्वनिधी योजना काय आहे ?

रस्त्यावरील विक्रेत्यांना पाठिंबा देण्यासाठी, गृहनिर्माण आणि शहरी व्यवहार मंत्रालयाने (MoHUA) १ जून २०२० रोजी पीएम स्वनिधी हा केंद्रीय क्षेत्रातील सूक्ष्म कर्ज कार्यक्रम सुरू केला. या कार्यक्रमात तारण न घेता ₹१०,००० चे खेळते भांडवल कर्ज, त्यानंतर ७% व्याज अनुदानासह ₹२०,००० आणि ₹५०,००० चे कर्ज दिले जाते. रस्त्यावरील विक्रेत्यांना डिजिटल व्यवहार स्वीकारण्यास प्रोत्साहित करून, या कार्यक्रमाचा उद्देश भारताचा डिजिटल प्रभाव वाढवणे आहे. रस्त्यावरील विक्रेत्यांना डिजिटल व्यवहारांचा वापर करण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी दरमहा ₹१०० पर्यंत भरपाई मिळते.

Pradhanmantri Svanidhi Yojana चे उद्दिष्ट रस्त्यावरील विक्रेत्यांना कायदेशीर मान्यता देणे आणि त्यांच्या वाढीच्या गतिशीलतेसाठी नवीन मार्ग निर्माण करणे आहे. शहरी अनौपचारिक अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग असलेल्या रस्त्यावरील विक्रेत्यांद्वारे शहरवासीयांच्या दाराशी वाजवी दरात वस्तू आणि सेवांची उपलब्धता सुनिश्चित केली जाते. विविध ठिकाणी आणि परिस्थितीत, त्यांना विक्रेते, फेरीवाले, ठेलेवाला, रेहरीवाला, ठेलीफाडवाला इत्यादी म्हणून संबोधले जाते. भाज्या, फळे, चहा, पकोडे, ब्रेड, अंडी, कारागीर उत्पादने, कापड, कपडे, पादत्राणे, पुस्तके, स्टेशनरी आणि खाण्यासाठी तयार रस्त्यावरील पाककृती हे ते पुरवत असलेल्या वस्तू आहेत. नाईची दुकाने, मोची, पान दुकाने, कपडे धुण्याची सेवा आणि बरेच काही देऊ केलेल्या सेवांमध्ये समाविष्ट आहे.

पंतप्रधान स्वनिधी योजनेची उद्दिष्टे

Pradhanmantri Svanidhi Yojana ची अनेक प्रमुख उद्दिष्टे आहेत:

• कार्यशील भांडवल कर्जे सुलभ करणे: रस्त्यावरील विक्रेत्यांना तारणमुक्त कार्यरत भांडवल कर्जे प्रदान करणे हे प्राथमिक उद्दिष्ट आहे. यामुळे त्यांना त्यांचे व्यवसाय पुन्हा सुरू करण्यास मदत होते.
• डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देणे: ही योजना रस्त्यावरील विक्रेत्यांना डिजिटल पेमेंट पद्धतींचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित करते. यामुळे रोखरहित अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.
• नियमित परतफेडीला प्रोत्साहन देणे: Pradhanmantri Svanidhi Yojana वेळेवर कर्ज फेडणाऱ्या विक्रेत्यांना बक्षीस देते. यामुळे आर्थिक शिस्त निर्माण होते.
• कर्जाच्या रकमेत हळूहळू वाढ: सुरुवातीच्या कर्जाची यशस्वी परतफेड केल्यानंतर पुढील टप्प्यात कर्जाची रक्कम वाढविण्यास ही योजना अनुमती देते. हे त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीस समर्थन देते.
• क्रेडिट इतिहास तयार करणे: या योजनेअंतर्गत कर्जे मिळवून आणि परतफेड करून, रस्त्यावरील विक्रेते क्रेडिट इतिहास तयार करू शकतात. यामुळे त्यांना भविष्यात औपचारिक क्रेडिट मिळविण्यास मदत होऊ शकते.
• आर्थिक समावेश: Pradhanmantri Svanidhi Yojana चे उद्दिष्ट रस्त्यावरील विक्रेत्यांना औपचारिक वित्तीय व्यवस्थेत आणणे आहे. यामुळे त्यांना विविध वित्तीय सेवांमध्ये प्रवेश मिळतो.
• असुरक्षित गटांना सक्षमीकरण: ही योजना विशेषतः महिला विक्रेते आणि दुर्लक्षित समुदायातील असुरक्षित गटांना लक्ष्य करते.
• डेटा संकलन: ही योजना रस्त्यावरील विक्रेत्यांचा डेटाबेस तयार करण्यास मदत करते. या डेटाचा वापर चांगल्या नियोजन आणि धोरण तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

पंतप्रधान स्वनिधी योजनेचे फायदे

• रस्त्यावरील विक्रेत्यांना त्यांचे व्यवसाय स्थापित करण्यासाठी आणि वाढवण्यासाठी ₹१०,००० पर्यंत आर्थिक मदत मिळू शकते.
• रस्त्यावरील विक्रेत्यांना कर्ज परत करणे सोपे जाईल कारण ते ७% च्या कमी व्याजदराने दिले जाते. रस्त्यावरील विक्रेत्यांसाठी हे कर्ज अधिक सुलभ आहे कारण त्यासाठी अर्ज करण्यासाठी कोणतेही तारण आवश्यक नाही.
• रस्त्यावरील विक्रेत्यांसाठी हा कार्यक्रम किफायतशीर आहे कारण त्यासाठी कोणतेही प्रक्रिया शुल्क लागू करावे लागत नाही.
• रस्त्यावरील विक्रेत्यांच्या व्यवसायाशी संबंधित कोणतेही कारण, जसे की उपकरणे खरेदी करणे, भाडे देणे किंवा कच्चा माल खरेदी करणे, कर्जाच्या रकमेतून निधी दिला जाऊ शकतो.
• Pradhanmantri Svanidhi Yojana रस्त्यावरील विक्रेत्यांना स्वयंपूर्ण होण्यास मदत करतो आणि त्यांना आर्थिक स्थिरता देतो.
• रस्त्यावरील विक्रेत्यांना कर्ज फेडण्यासाठी पुरेसा वेळ असतो कारण त्याची परतफेड करण्याची मुदत एक वर्षाची असते.
• हा कार्यक्रम उद्योजकतेला प्रोत्साहन देतो आणि नोकऱ्या निर्माण करण्यास मदत करतो.
• कोविड-१९ च्या उद्रेकाच्या आर्थिक परिणामांमधून रस्त्यावरील विक्रेत्यांना सावरण्यास मदत करण्यासाठी, त्यांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करण्याचे या कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट आहे.
• ही योजना राष्ट्रीय पातळीवर राबविली जाते आणि सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये उपलब्ध आहे, ज्यामुळे देशभरातील रस्त्यावरील विक्रेत्यांना ती उपलब्ध होते.

Pradhanmantri Svanidhi Yojana पात्रता निकष

• शहरी स्थानिक संस्था (ULB) कडून ओळखपत्र किंवा विक्री प्रमाणपत्र मिळालेले रस्त्यावरील विक्रेते.
• सर्वेक्षणात सूचीबद्ध असलेले परंतु अद्याप ओळखपत्र किंवा विक्री प्रमाणपत्र मिळालेले नसलेले विक्रेते.
• ULB-नेतृत्वाखालील ओळख सर्वेक्षणात समाविष्ट नसलेले किंवा सर्वेक्षण पूर्ण झाल्यानंतर विक्री सुरू करणारे आणि ज्यांना शहरी विक्री समिती (TVC) किंवा ULB कडून शिफारस पत्र (LoR) मिळालेले रस्त्यावरील विक्रेते.
• जवळच्या विकास, शहरी आणि ग्रामीण भागातील विक्रेते जे ULB च्या हद्दीत काम करतात आणि ज्यांना ULB किंवा TVC कडून शिफारस पत्र (LoR) मिळालेले आहे.

आवश्यक कागदपत्र

• अर्जदार हा भारतीय रहिवासी असावा.
• अर्जदाराचे आधार कार्ड
• मतदार ओळखपत्र
• बँक खाते पासबुक
• मोबाइल क्रमांक
• पासपोर्ट आकाराचा फोटो

Pradhanmantri Svanidhi Yojana साठी अर्ज कसा करावा?

• तुम्हाला प्रथम योजनेची अधिकृत वेबसाइट https://pmsvanidhi.mohua.gov.in/ वर जावे लागेल. मुख्य वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर होम पेज दिसेल.

• “कर्जासाठी अर्ज करण्याची योजना” हा पर्याय मुख्य पृष्ठावर आहे. या पर्यायाखाली तुम्हाला “अधिक पहा” असे चिन्ह दिसेल; त्यावर क्लिक करा.
• अधिक पहा बटणावर क्लिक केल्यावर दिसणाऱ्या नवीन पृष्ठावर तुम्हाला तीन टप्पे दिसतील.
• “कर्ज अर्ज आवश्यकता समजून घ्या” पर्यायाच्या तळाशी एक पहा/डाउनलोड फॉर्म पर्याय आहे.
• “फॉर्म पहा/डाउनलोड करा” हा पर्याय निवडल्यावर स्वानिधी योजना फॉर्म पीडीएफ स्वरूपात उघडेल. या पीडीएफमध्ये पंतप्रधान स्वानिधी योजना अर्ज फॉर्म आहे.
• तुम्ही या अर्जावरील प्रत्येक प्रश्न अचूकपणे पूर्ण केला पाहिजे. पुढील पायरी म्हणजे अर्जासोबत सर्व आवश्यक कागदपत्रे समाविष्ट करणे.
• अर्ज तयार झाल्यावर, तुम्ही तो बँक किंवा इतर कर्ज देणाऱ्या संस्थेकडे पाठवला पाहिजे. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेचे स्पष्टीकरण दिल्यानंतर, आम्हाला या संस्थांची यादी पाहण्याची सूचना देण्यात आली.

स्वनिधी योजनेची ऑनलाइन नोंदणी कशी करावी?

खाली Pradhanmantri Svanidhi Yojana च्या ऑनलाइन अर्ज प्रक्रियेचे तपशीलवार स्पष्टीकरण दिले आहे.

• सुरुवात करण्यासाठी, https://pmsvanidhi.mohua.gov.in/ या पीएम स्वनिधी योजना ऑनलाइन पोर्टलला भेट द्या.
• पुढे, होमपेजवर असलेले “कर्जासाठी अर्ज करा” बटण निवडा.
• या बटणावर क्लिक केल्यावर तुमच्या समोर एक लॉगिन फॉर्म दिसेल. तुमचा मोबाइल नंबर टाकल्यानंतर, “मी रोबोट नाही” पर्याय निवडा. त्यानंतर “ओटीपीची विनंती करा” बटणावर क्लिक करा.
• तुम्ही दिलेल्या मोबाइल नंबरवर एक ओटीपी येईल. पुढे जाण्यासाठी तुम्हाला हा ओटीपी टाकावा लागेल.
• त्यानंतर विक्रेता श्रेणीसाठी पृष्ठ उघडेल. या विक्रेता श्रेणी पृष्ठावर तुम्हाला तुमच्या कंपनीशी संबंधित विक्रेता श्रेणी निवडावी लागेल.
• विक्रेता श्रेणी निवडल्यानंतर विक्रेत्याच्या तपशीलांसह एक पृष्ठ दिसेल. जर तुम्ही A किंवा B श्रेणी निवडली असेल तर तुम्हाला तुमचा सर्वेक्षण संदर्भ क्रमांक (SRN) प्रविष्ट करावा लागेल. तुमचा SRN क्रमांक शोधण्यासाठी https://pmsvanidhi.mohua.gov.in/Schemes/SearchVendor येथे विक्रेता सर्वेक्षण शोध पृष्ठावर जा.
• जर तुम्ही C किंवा D श्रेणी निवडली असेल तर तुम्हाला खालील पृष्ठावरील दोन पर्यायांपैकी एक निवडावा लागेल जो तुमच्या गरजांना सर्वात योग्य असेल. त्यानंतर “पुढील” बटणावर क्लिक करा.
• त्यानंतर तुम्हाला एक नवीन पेज दिसेल जिथे तुम्हाला तुमचा आधार नंबर टाकावा लागेल. त्यानंतर तुम्हाला “Verify” बटण निवडण्यापूर्वी “मी रोबोट नाही” हा पर्याय निवडावा लागेल.
• तुमच्या आधार कार्डशी संबंधित मोबाईल नंबरला एक OTP मिळेल. हा OTP टाकल्यानंतर, “Verify” बटणावर क्लिक करा. तुमचा आधार अशा प्रकारे प्रमाणित केला जाईल.
• आधार पडताळणीनंतर PM स्वानिधि योजना ऑनलाइन फॉर्म उघडेल. पुढील चरणावर जाण्यासाठी, जिथे तुम्ही कागदपत्रे अपलोड करू शकता, तुम्हाला हा फॉर्म पूर्णपणे भरावा लागेल.
• आता तुम्हाला तुमचे मूळ कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करावी लागतील; एकदा तुम्ही ते केले की एक नवीन पेज दिसेल. जिथे अर्जात दिलेली सर्व माहिती प्रदर्शित केली जाईल. अर्ज सबमिट करण्यापूर्वी ही माहिती काळजीपूर्वक पडताळून पहा.
• पंतप्रधान स्वनिधी योजनेसाठी ऑनलाइन नोंदणी आता पूर्ण झाली आहे. तुमच्या सेलफोन नंबरवर कर्जाबद्दल माहिती असेल.

तुमच्या क्षेत्रातील कर्ज देणाऱ्या बँका आणि इतर संस्थांची यादी कशी पहावी?

• तुम्हाला प्रथम या लिंकवर क्लिक करावे लागेल: https://pmsvanidhi.mohua.gov.in/Schemes/LenderList
• “Search” वर क्लिक करण्यापूर्वी तुम्हाला पुढील पानावर राज्याचे नाव, जिल्ह्याचे नाव आणि IFSC कोड प्रविष्ट करावा लागेल.

• शोध घेतल्यानंतर काही सेकंदात, कर्ज देणाऱ्या वित्तीय संस्थांची यादी स्क्रीनवर दिसेल.
• त्यानंतर, तुम्ही कर्जासाठी अर्ज करण्यासाठी बँका आणि इतर स्थानिक संस्थांची यादी शोधू शकता.

नोंदणीनंतरची प्रक्रिया:

तुम्ही यशस्वीरित्या नोंदणी केल्यानंतर, संबंधित नागरी स्थानिक संस्था (ULB) कडून तुमचे तपशील पडताळले जातील. ही पडताळणी प्रक्रिया त्यांच्या अधिकारक्षेत्रातील रस्त्यावरील विक्रेता म्हणून तुमची स्थिती पुष्टी करते. ULB कडून पडताळणी केल्यानंतर, तुमचा अर्ज कर्ज प्रक्रियेसाठी संभाव्य कर्ज देणाऱ्या संस्थांकडे पाठवला जाईल. तुमच्या अर्जाच्या प्रगतीबद्दल तुम्हाला SMS किंवा पोर्टल/मोबाइल अॅपवरील अपडेट्सद्वारे सूचित केले जाईल.

PM SVANIDHI पोर्टल आणि मोबाइल अॅपने योजनेचे फायदे मिळविण्याचा प्रारंभिक टप्पा लक्षणीयरीत्या सोपा केला आहे. या तपशीलवार चरणांचे अनुसरण करून, पात्र रस्त्यावरील विक्रेते सहजपणे स्वतःची नोंदणी करू शकतात आणि त्यांचे जीवनमान पुनरुज्जीवित करण्यासाठी आणि वाढविण्यासाठी अत्यंत आवश्यक असलेली आर्थिक मदत मिळविण्याच्या जवळ जाऊ शकतात.

निष्कर्ष

Pradhanmantri Svanidhi Yojana ही रस्त्यावरील विक्रेत्यांना सक्षम करण्यासाठी भारत सरकारचा एक प्रशंसनीय उपक्रम आहे. परवडणाऱ्या खेळत्या भांडवल कर्जांची उपलब्धता करून, डिजिटल व्यवहारांना प्रोत्साहन देऊन आणि नियमित परतफेडीला प्रोत्साहन देऊन, या योजनेने शहरी लोकसंख्येच्या या महत्त्वाच्या घटकाच्या आर्थिक समावेशन आणि आर्थिक उन्नतीमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. आव्हाने कायम असताना, सर्व भागधारकांच्या सतत प्रयत्नांमुळे Pradhanmantri Svanidhi Yojana देशभरातील रस्त्यावरील विक्रेत्यांच्या जीवनावर आणि उपजीविकेवर सकारात्मक परिणाम करत राहील, स्वावलंबन वाढवेल आणि अधिक समावेशक आणि लवचिक शहरी अर्थव्यवस्थेत योगदान देईल. ही योजना समाजातील सर्वात असुरक्षित घटकांना मदत करण्याच्या आणि तळागाळातील आर्थिक विकासाला चालना देण्याच्या सरकारच्या वचनबद्धतेचा पुरावा आहे.

मित्रांनो, तुम्हाला Pradhanmantri Svanidhi Yojana बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.Pradhanmantri Svanidhi Yojana लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो,अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/  या वेबसाइटला भेट देत रहा.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ):