Kusum Yojana : शेतकऱ्यांना दिवसा सिंचन करता यावं, डिझेल आणि वीज यांचा खर्च कमी व्हावा, तसेच शेती अधिक शाश्वत व्हावी यासाठी केंद्र सरकारकडून प्रधानमंत्री कुसुम सोलर पंप योजना (Kusum Yojana) राबवली जात आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना अत्यल्प दरात सौर ऊर्जा आधारित पंप दिले जातात.
राज्य सरकारच्या माध्यमातूनदेखील शेतकऱ्यांना या योजनेचा दुहेरी लाभ मिळतो — म्हणजे केंद्र सरकारच्या अनुदानासोबत राज्य सरकारकडूनही अनुदान दिलं जातं. त्यामुळे शेतकऱ्यांना केवळ 10% ते 30% खर्चात सोलर पंप बसवता येतो.
⚡ पीएम-कुसुम योजना 2025 अंतर्गत सध्याची प्रगती
2025 या वर्षात आतापर्यंत 70,000 पेक्षा अधिक सोलर पंप बसवण्यात आलेले आहेत.
राज्यातील लाखो शेतकऱ्यांनी ऑनलाईन अर्ज करून पेमेंटची प्रक्रिया पूर्ण केली आहे.
काही महिन्यांपूर्वी नैसर्गिक आपत्तीमुळे (पावसामुळे आणि गारपिटीमुळे) सोलर पंप बसवणीची प्रक्रिया थोडी थंडावली होती. मात्र, आता ही प्रक्रिया पुन्हा सुरू होणार आहे.
🚜 सोलर पंप बसवणी पुन्हा सुरू
गेल्या काही महिन्यांपासून महाराष्ट्रात सलग पावसामुळे आणि गारपिटीमुळे सोलर पंप इन्स्टॉलेशन थांबले होते.
- मे महिन्यात गारपीट झाली
- जून ते ऑक्टोबर पावसामुळे काम बंद ठेवावं लागलं
पण आता नोव्हेंबर 2025 पासून पुन्हा सोलर पंप बसवणी सुरू होणार आहे.
आधीच पेमेंट केलेल्या शेतकऱ्यांसाठी Vendor उपलब्ध केले जात आहेत आणि त्यांचं इंस्टॉलेशन लवकरच सुरू होईल.
💡 पीएम-कुसुम योजना मध्ये Vendor उपलब्धता आणि Selection प्रक्रिया
अनेक शेतकऱ्यांनी सांगितलं होतं की, “आम्ही पैसे भरले पण Vendor मिळाले नाहीत.”
या समस्येवर शासनाने लक्ष देऊन आता नवीन Vendor जोडले आहेत.
हे Vendor आता शेतकऱ्यांना दिले जाणार असून त्यांच्याद्वारे सोलर पंप बसवले जातील.
➡️ Vendor निवड केल्यानंतर त्याची माहिती PM Kusum Yojana Portal वर उपलब्ध होईल.
➡️ नवीन Vendor सतत या योजनेमध्ये समाविष्ट केले जात आहेत.
➡️ कोटा उपलब्ध झाल्यानंतर नवीन लाभार्थ्यांनाही संधी दिली जाईल.
🌾 Kusum Yojana अंतर्गत बसवलेले पंप (2025 आकडेवारी)
| श्रेणी | क्षमता (HP) | बसवलेले पंप |
|---|---|---|
| Type A | 3 HP | 25,000+ |
| Type B | 5 HP | 30,000+ |
| Type C | इतर क्षमतांचे | 15,000+ |
| एकूण | – | 70,000+ पंप |
🖥️ पीएम-कुसुम योजना 2025 लाभार्थी यादी (Online List) कशी पाहावी?
जर तुम्हाला तुमचं नाव Kusum Yojana यादीत आहे का हे तपासायचं असेल, तर खालील स्टेप्स फॉलो करा 👇
🔸 Step-by-step प्रक्रिया:
- 👉 सर्वप्रथम PM Kusum Yojana Official Website वर जा
🔗 https://pmkusum.mnre.gov.in/#/landing
- 🟢 मुख्य पृष्ठावर “Beneficiary List” किंवा “लाभार्थी यादी” असा पर्याय निवडा.
- 🗂️ त्यानंतर “राज्य” या ठिकाणी Maharashtra निवडा.
- ⚙️ नंतर “Implementation Agency” म्हणून Mahavitaran निवडा.
- पूर्वी ही योजना MEDA अंतर्गत राबवली जात होती
- आता Mahavitaran (महा वितरण) या संस्थेद्वारे राबवली जाते.
- 📍 पुढे “District” म्हणजेच तुमचा जिल्हा निवडा.
- ⚡ त्यानंतर “Pump Capacity” (3 HP, 5 HP इ.) निवडा.
- 📅 “Year of Installation” म्हणून 2025 निवडा.
- 🔍 आता “Search” वर क्लिक करा.
✅ इतकं केल्यानंतर तुमच्या जिल्ह्यातील सर्व लाभार्थ्यांची यादी दिसेल.
त्यात शेतकऱ्याचं नाव, गावाचं नाव, पंप क्षमतेची माहिती आणि इन्स्टॉलेशन स्टेटस दिलेलं असेल.
तुम्ही विशिष्ट नाव किंवा गावानुसार सर्च देखील करू शकता.
⚙️ पीएम-कुसुम योजना 2025 – प्रकार (Components)
या योजनेचे तीन मुख्य घटक आहेत 👇
| प्रकार | माहिती |
|---|---|
| Component A | मोठ्या प्रमाणात सोलर प्लांट स्थापनेसाठी (2 MW पर्यंत क्षमतेचे) |
| Component B | शेतकऱ्यांना स्वतंत्र सौर पंप देण्यासाठी |
| Component C | विद्यमान डिझेल/वीज पंप सौर ऊर्जेत रूपांतर करण्यासाठी |
💰 अनुदान आणि खर्च वाटप
प्रधानमंत्री Kusum Yojana अंतर्गत शेतकऱ्यांना खालील प्रमाणात अनुदान मिळते 👇
| घटक | केंद्र सरकारचे अनुदान | राज्य सरकारचे अनुदान | शेतकऱ्याचा हिस्सा |
|---|---|---|---|
| सौर पंप खरेदी | 30% | 30% | 40% |
| देखभाल खर्च | शासनाकडून ठरवला जातो | – | – |
यामुळे शेतकऱ्याला सुमारे 60% पर्यंत अनुदानाचा थेट लाभ मिळतो.
🌿 पीएम-कुसुम योजना चे फायदे
- 🔆 दिवसा सिंचनासाठी वीज उपलब्ध होते.
- 💧 डिझेल खर्च पूर्णपणे वाचतो.
- 🌱 प्रदूषणमुक्त शेती शक्य होते.
- ⚡ शेतीसोबत वीज उत्पादनाची संधी.
- 🏡 वीज विकून अतिरिक्त उत्पन्न.
- 🚜 शेती स्वावलंबी आणि टिकाऊ बनते.
📅 पीएम-कुसुम योजना 2025 – सध्याचा टप्पा
- नोव्हेंबर 2025 पासून नवीन इंस्टॉलेशन प्रक्रिया सुरू.
- आधी पेमेंट केलेल्या शेतकऱ्यांसाठी Vendor नियुक्ती सुरू.
- नवीन कोटा मंजूर झाल्यानंतर नव्या अर्जदारांना संधी मिळणार.
- महाराष्ट्रातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये हळूहळू इन्स्टॉलेशन गतीने सुरू होणार.
🧾 आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- 7/12 उतारा
- बँक पासबुक
- मोबाईल नंबर
- जमीन मालकीचा पुरावा
- फोटो
📞 संपर्क माहिती
👉 अधिकृत वेबसाईट: https://kusum.mnre.gov.in/
👉 राज्यस्तरीय संस्था: महावितरण (MSEDCL)
👉 Helpline: 1912 किंवा स्थानिक विद्युत कार्यालय
✅ निष्कर्ष
पीएम-कुसुम योजना 2025 ही योजना शेतकऱ्यांना दिवसा सिंचन करण्याचं स्वातंत्र्य देणारी, पर्यावरणपूरक आणि आर्थिकदृष्ट्या फायद्याची योजना आहे.
नैसर्गिक अडथळ्यांमुळे थोडा विलंब झाला असला तरी आता नोव्हेंबर 2025 पासून सोलर पंप बसवणी पुन्हा सुरू होत आहे.
जे शेतकरी अर्ज करून पेमेंट केले आहेत त्यांनी लवकरच त्यांचे पंप बसवले जाण्याची शक्यता आहे.
ही योजना खरोखरच शेतकऱ्यांना “ऊर्जेचं स्वराज्य” देणारी आहे. 🌞
मित्रांनो, तुम्हाला pm kusum yojana बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.पीएम-कुसुम योजना लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
पीएम-कुसुम योजना म्हणजे काय?
प्रधानमंत्री Kusum Yojana ही केंद्र सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे ज्याद्वारे शेतकऱ्यांना सौर ऊर्जा आधारित पंप दिले जातात. यामुळे शेतकऱ्यांना दिवसा सिंचन करता येते आणि वीज किंवा डिझेलवरील अवलंबन कमी होते.
पीएम-कुसुम योजना अंतर्गत कोणाला लाभ मिळतो?
ही योजना प्रामुख्याने शेतकऱ्यांसाठी आहे. ज्यांच्याकडे स्वतःची शेती आहे आणि ज्यांना सिंचनासाठी पंपाची गरज आहे, अशा शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ मिळतो.
पीएम-कुसुम योजना मध्ये Vendor म्हणजे काय?
Vendor म्हणजे ती अधिकृत कंपनी किंवा संस्था जी शेतकऱ्याच्या ठिकाणी सोलर पंप बसवण्याचं काम करते.
2025 मध्ये नवीन Vendor यादी जाहीर करण्यात आलेली असून महावितरणकडून त्यांची नियुक्ती सुरू आहे.
पीएम-कुसुम योजना मध्ये सोलर पंप कोणत्या क्षमतेचे मिळतात?
शेतकऱ्यांच्या गरजेनुसार विविध क्षमतेचे पंप दिले जातात —
3 HP, 5 HP, 7.5 HP अशा प्रकारचे पंप उपलब्ध आहेत.