Band Kamgar Yojana 2025 | बांधकाम कामगारांसाठी बळ देणाऱ्या योजना

Band kamgar yojana महाराष्ट्र इमारत आणि इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाने बांधकाम कामगारांसाठी अनेक चांगल्या योजना सुरू केल्या आहेत. या योजना बांधकाम करणाऱ्या कामगारांना मदत करतात. Band kamgar yojana मुळे त्यांना सामाजिक आणि पैशांची सुरक्षा मिळते. ‘बांधकाम कामगार योजना’ या नावाने या योजना ओळखल्या जातात. या योजना कामगारांच्या आयुष्यात चांगले बदल घडवतात. या लेखात आपण या योजनांची माहिती घेऊया.

बांधकाम कामगार म्हणजे कोण?

बांधकाम कामगार म्हणजे जे लोक इमारती, रस्ते, पूल आणि धरणे यांसारख्या ठिकाणी काम करतात. ते शारीरिक काम करतात. यामध्ये गवंडी, सेंट्रिंग करणारे, लोहार, सुतार, रंग देणारे, फरशी लावणारे, पाईप जोडणारे, लाईटचे काम करणारे, मिक्सर चालवणारे, पंप चालवणारे आणि सुरक्षा करणारे लोक असतात. हे कुशल आणि अर्धकुशल कामगार असतात. ते अनेकदा धोकादायक परिस्थितीत काम करतात. त्यांना नेहमी काम मिळेल याची खात्री नसते. त्यामुळे त्यांच्यासाठी कल्याणकारी योजनांची गरज असते.

बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाची स्थापना:

महाराष्ट्र सरकारने बांधकाम कामगारांच्या मदतीसाठी ‘महाराष्ट्र इमारत आणि इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळ’ तयार केले आहे. हे मंडळ कायद्यानुसार नोंदणी केलेल्या बांधकाम कामगारांसाठी वेगवेगळ्या Band kamgar yojana बनवते आणि त्या चालू करते. मंडळाला कामगारांकडून थोडा पैसा मिळतो. या पैशांचा वापर कामगारांच्या चांगल्यासाठी केला जातो.

बांधकाम कामगार योजनेची मुख्य उद्दिष्ट्ये:

Band kamgar yojana ची काही महत्त्वाची उद्दिष्ट्ये आहेत:

• बांधकाम कामगारांना समाजात सुरक्षित वाटले पाहिजे.
• त्यांच्या आरोग्याची काळजी घेतली गेली पाहिजे.
• त्यांच्या मुलांना चांगले शिक्षण मिळाले पाहिजे.
• त्यांना राहण्यासाठी चांगली जागा मिळाली पाहिजे.
• काम करताना त्यांना सुरक्षा उपकरणे मिळाली पाहिजेत.
• त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक मदत मिळाली पाहिजे.
• त्यांना नवीन कौशल्ये शिकायला मिळाली पाहिजेत.
• त्यांच्या कामाचा आदर झाला पाहिजे.

Band kamgar yojana तील महत्त्वाच्या योजना:

बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळ अनेक प्रकारच्या योजना चालवते. Band kamgar yojana कामगारांच्या वेगवेगळ्या गरजा पूर्ण करतात. काही महत्त्वाच्या योजना खालीलप्रमाणे आहेत:

१. शैक्षणिक सहाय्य योजना:

या योजनेअंतर्गत बांधकाम कामगारांच्या मुलांना शिक्षणासाठी आर्थिक मदत मिळते.

• 1 ली ते 7 वी मध्ये शिकणार्‍या नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या पहिल्या दोन मुलांना रु.2500/- शैक्षणिक सहाय्य इयत्ता आणि 8 वी मध्ये शिकणाऱ्या मुलांसाठी रु.5000/-. 10 वी पर्यंत.
• 10वी किंवा 12वी मध्ये 50% किंवा त्याहून अधिक गुण मिळल्यास . नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या पहिल्या दोन मुलांना 10,000/- रु शैक्षणिक सहाय्य
• नोंदणीकृत बांधकामातील कामगाराच्या पहिल्या दोन मुलांना प्रति शैक्षणिक वर्ष 11वी आणि 12वी मध्ये  शिक्षणा साठी  रु. 10,000/- शैक्षणिक सहाय्य.
• पदवीच्या प्रथम, द्वितीय आणि तृतीय वर्षासाठी नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या पत्नीला किंवा पहिल्या दोन मुलांना प्रति वर्ष 20,000/-
• नोंदणीकृत कामगाराच्या पत्नी/पहिल्या दोन मुलांना वैद्यकीय पदवीसाठी रु.1,00,000/- शैक्षणिक सहाय्य आणि अभियांत्रिकी पदवीसाठी रु.60,000/-.
• पदविका अभ्यासक्रम घेणाऱ्या नोंदणीकृत कामगाराच्या पहिल्या दोन मुलांना 20,000/- रु पदव्युत्तर, पदविका अभ्यासक्रमांसाठी रु.25,000/-
• नोंदणीकृत कामगाराच्या पहिल्या दोन मुलांना MS-CIT अभ्यासक्रमाच्या शुल्काची परतफेड

या योजनेमुळे गरीब कामगारांच्या मुलांना चांगले शिक्षण घेणे शक्य होते.

२. आरोग्य सहाय्य योजना:

या योजनेत बांधकाम कामगारांना आणि त्यांच्या कुटुंबाला आरोग्याच्या समस्यांसाठी मदत मिळते.

• नैसर्गिक प्रसूतीसाठी 15,000/- आणि नोंदणीकृत कामगाराच्या पहिल्या दोन जिवंत मुलांना सिझेरियन ऑपरेशनद्वारे प्रसूतीसाठी 20,000/- आर्थिक साहाय्य .
• नोंदणीकृत कामगार आणि त्याच्या/तिच्या कुटुंबातील सदस्यांसाठी गंभीर आजारांच्या उपचारांसाठी रु .1,00,000/- ची वैद्यकीय मदत.
• जर नोंदणीकृत कामगार किंवा तिच्या/तिच्या जोडीदाराने पहिल्या मुलीच्या जन्मानंतर कुटुंब नियोजन ऑपरेशन केले तर रु. 1,00,000/- 18 वर्षे वयापर्यंत स्त्री मुलाच्या नावे राष्ट्रीयीकृत बँकेत मुदत ठेवीमध्ये ठेवावे.
• नोंदणीकृत कामगारास 75% किंवा त्याहून अधिक कायमस्वरूपी अपंगत्व आल्यास २००००० रु. आर्थिक मदत.
• नोंदणीकृत कामगारांसाठी महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना.

या योजनेमुळे कामगारांना आणि त्यांच्या कुटुंबाला आरोग्यविषयक खर्चाची चिंता कमी होते.

३. आर्थिक सहाय्य योजना

• नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराचा कामाच्या ठिकाणी अपघाती मृत्यू झाल्यास कायदेशीर वारसास 5,00,000/- रु. ची आर्थिक मदत.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या नैसर्गिक मृत्यूसाठी 2,00,000/- आर्थिक मदत.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांसाठी घर खरेदी करण्यासाठी किंवा बांधण्यासाठी बँकेकडून मिळालेल्या कर्जावर 6 लाख रुपयांच्या कर्जावरील व्याजावरील सबसिडी किंवा 2 लाख रुपयांचे अनुदान.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या अंत्यसंस्कारासाठी 10,000/- आर्थिक मदत .
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराचा मृत्यू झाल्यास, विधवा किंवा विधुराला 24,000/- रु 5 वर्षांपर्यंतच्या कालावधीसाठी.

४. सामाजिक सुरक्षा योजना:

या योजनेत बांधकाम कामगारांना सामाजिक आणि आर्थिक सुरक्षा देण्यासाठी मदत केली जाते.

• नोंदणीकृत बांधकाम कामगाराच्या पहिल्या विवाहासाठी रु.३०,०००/- चे आर्थिक साहाय्य .
• व्यक्तिमत्व विकास पुस्तक संचाचे वितरण
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांना साधनांच्या खरेदीसाठी रु.5000 चे आर्थिक सहाय्य.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांसाठी प्रधानमंत्री जीवन ज्योती विमा योजना.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांसाठी प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना.
• नोंदणीकृत बांधकाम कामगारांसाठी कौशल्य विकास योजना.
  

५. कौशल्य विकास योजना:

या योजनेत बांधकाम कामगारांना नवीन कौशल्ये शिकण्यासाठी मदत केली जाते.

• प्रशिक्षण कार्यक्रम: कामगारांना गवंडीकाम, सेंट्रिंग, वेल्डिंग यांसारख्या कामांचे प्रशिक्षण दिले जाते.
• प्रमाणपत्र: प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्यांना प्रमाणपत्र मिळते. यामुळे त्यांना चांगले काम मिळण्यास मदत होते आणि त्यांची कमाई वाढते.

या योजनेमुळे कामगार अधिक कुशल बनतात आणि चांगले पैसे कमवतात.

६. सुरक्षा उपकरणे सहाय्य योजना:

बांधकाम साईटवर काम करणे धोकादायक असू शकते. त्यामुळे या योजनेत कामगारांना सुरक्षा उपकरणे खरेदी करण्यासाठी मदत मिळते.

• सुरक्षा किट: हेल्मेट, हातमोजे, बूट आणि इतर सुरक्षा उपकरणे खरेदी करण्यासाठी पैसे मिळतात.
• जागरूकता कार्यक्रम: कामगारांना सुरक्षितपणे काम करण्याबद्दल माहिती दिली जाते.

या योजनेमुळे कामगारांना कामाच्या ठिकाणी सुरक्षित राहण्यास मदत होते आणि अपघात कमी होतात.

Band kamgar yojana साठी नोंदणी कशी करावी?

Band kamgar yojana चा लाभ घेण्यासाठी कामगारांना मंडळाकडे नोंदणी करणे आवश्यक आहे. नोंदणीची प्रक्रिया सोपी आहे:

• पात्रता: १८ ते ६० वर्षे वयोगटातील कोणताही बांधकाम कामगार नोंदणी करू शकतो. त्याने मागील १२ महिन्यांत किमान ९० दिवस बांधकाम कामात काम केलेले असावे.
• आवश्यक कागदपत्रे: नोंदणीसाठी आधार कार्ड, ओळखपत्र, पत्त्याचा पुरावा, कामाचा अनुभव प्रमाणपत्र आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे लागतात.
• नोंदणी प्रक्रिया: कामगार स्वतः किंवा त्यांच्या संघटनेच्या मदतीने मंडळाच्या कार्यालयात जाऊन नोंदणी करू शकतात. काही ठिकाणी ऑनलाईन नोंदणीची सुविधा देखील उपलब्ध आहे.
• नोंदणी शुल्क: नोंदणीसाठी नाममात्र शुल्क आकारले जाते.

नोंदणी झाल्यानंतर कामगारांना एक ओळखपत्र मिळते. या ओळखपत्राच्या आधारे ते विविध योजनांचा लाभ घेऊ शकतात.

Band kamgar yojana चा लाभ कसा घ्यावा?

नोंदणीकृत बांधकाम कामगार वेगवेगळ्या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज करू शकतात.

• अर्ज प्रक्रिया: प्रत्येक योजनेसाठी वेगळा अर्ज असतो. अर्ज मंडळाच्या कार्यालयात किंवा वेबसाईटवर उपलब्ध असतो.
• आवश्यक कागदपत्रे: अर्जासोबत योजनेनुसार आवश्यक कागदपत्रे जोडावी लागतात. उदाहरणार्थ, शैक्षणिक मदतीसाठी शाळेचे प्रमाणपत्र, वैद्यकीय मदतीसाठी डॉक्टरांचे प्रमाणपत्र.
• अर्ज सादर करणे: पूर्ण भरलेला अर्ज आवश्यक कागदपत्रांसह मंडळाच्या कार्यालयात जमा करावा लागतो.
• पडताळणी आणि मंजुरी: मंडळाचे अधिकारी अर्जाची आणि कागदपत्रांची तपासणी करतात. सर्व माहिती बरोबर असल्यास योजनेचा लाभ मंजूर केला जातो आणि मदत कामगाराच्या बँक खात्यात जमा होते.

Bandhkam Kamgar Yojana साठी ऑनलाइन अर्ज कसा करावा?

Band kamgar yojana साठी ऑनलाईन अर्ज करण्याची प्रक्रिया आता mahabocw.in या महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर उपलब्ध आहे. ५ फेब्रुवारी २०२५ पासून तालुका सुविधा केंद्रांवर डेटा एंट्रीचे काम बंद करण्यात आले आहे, त्यामुळे आता कामगारांना स्वतःच ऑनलाईन पद्धतीने अर्ज भरायचा आहे. खाली त्याची सविस्तर प्रक्रिया दिली आहे:

नोंदणी प्रक्रिया (नवीन कामगारांसाठी):

जर तुम्ही नवीन बांधकाम कामगार असाल आणि या योजनेसाठी नोंदणी करू इच्छित असाल, तर खालीलप्रमाणे अर्ज करू शकता:

स्टेप १: महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: mahabocw.in.

स्टेप २: होमपेजवर, “कामगार” (Workers) सेक्शनवर क्लिक करा आणि त्यानंतर “कामगार नोंदणी” (Worker Registration) हा पर्याय निवडा.

स्टेप ३: एक नवीन पेज उघडेल. तिथे तुम्हाला तुमची पात्रता (Eligibility) तपासण्यासाठी काही माहिती भरावी लागेल, जसे की:

• जन्मतारीख (Date of Birth)
• तुम्ही मागील १२ महिन्यांत ९० दिवसांपेक्षा जास्त दिवस महाराष्ट्रात काम करत आहात का? (Are you working in Maharashtra for more than 90 days?)
• तुमच्याकडे निवासी पत्त्याचा पुरावा आहे का? (Do you have proof of residential address?)

ही माहिती भरून “पात्रता तपासा” (Check Eligibility) या बटणावर क्लिक करा.

स्टेप ४: जर तुम्ही पात्र असाल, तर तुम्हाला तसा मेसेज दिसेल. “ओके” (OK) वर क्लिक करून पुढील प्रक्रियेसाठी “पुढे जा” (Proceed) या बटणावर क्लिक करा.

स्टेप ५: आता एक नवीन विंडो उघडेल. इथे तुमचा आधार क्रमांक (Aadhaar Number) आणि सध्या वापरत असलेला मोबाईल नंबर टाका आणि “फॉर्मसाठी पुढे जा” (Proceed to Form) या बटणावर क्लिक करा.

स्टेप ६: तुमच्या समोर नोंदणी अर्ज (Registration Form) उघडेल. हा फॉर्म तुम्हाला काळजीपूर्वक भरायचा आहे. यामध्ये खालील माहिती विचारली जाईल:

• वैयक्तिक माहिती (Personal Details): तुमचे नाव, लिंग, वैवाहिक स्थिती इत्यादी.
• आधारानुसार पत्ता (Address Details as per Aadhaar): तुमचा सध्याचा आणि कायमचा पत्ता.
• कुटुंबाची माहिती (Family Details): तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांची माहिती.
• नोकरीची माहिती (Employment Details): तुम्ही करत असलेले बांधकाम कामाचे स्वरूप आणि नियोक्त्याची माहिती (असल्यास).
• ९० दिवसांच्या कामाचा दाखला: तुम्हाला मागील १२ महिन्यांत ९० दिवस काम केल्याचा पुरावा अपलोड करावा लागेल. हा दाखला ग्रामसेवक (ग्रामीण भागासाठी) किंवा डेव्हलपर/ठेकेदार (शहरी भागासाठी) यांनी दिलेला असावा. वेबसाईटवर याचे नमुने उपलब्ध आहेत.

स्टेप ७: आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा (Upload necessary documents). तुम्हाला खालील कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील:

• आधार कार्ड (Aadhaar card)
• वयाचा पुरावा (Proof of Age): आधार कार्ड, जन्म दाखला किंवा शाळा सोडल्याचा दाखला.
• पत्त्याचा पुरावा (Proof of Residence): आधार कार्ड, रेशन कार्ड किंवा लाईट बिल.
• ओळखपत्र (Identity Proof): वोटर आयडी, पॅन कार्ड किंवा आधार कार्ड.
• ९० दिवसांच्या कामाचा दाखला (90 Days Work Certificate)
• पासपोर्ट साईजचे तीन फोटो (Three passport-sized photos)
• बँक पासबुक किंवा रद्द केलेला चेक (Bank Details: Passbook copy or cancelled cheque)

सर्व कागदपत्रे योग्य फॉरमॅटमध्ये (उदा. JPEG, JPG, PNG, PDF) आणि योग्य आकारात (जास्तीत जास्त २ MB) असावी लागतील.

स्टेप ८: घोषणेच्या बॉक्समध्ये टिक करा (Tick the declaration) आणि “सेव्ह करा” (Save) या पर्यायावर क्लिक करा.

अर्ज भरल्यानंतर तुम्हाला एक पावती (Acknowledgement Receipt) मिळेल. ती भविष्यातील संदर्भासाठी जपून ठेवा.

नोंदणी नूतनीकरण (Registration Renewal):

जर तुम्ही आधीपासून नोंदणीकृत बांधकाम कामगार असाल, तर तुम्हाला दरवर्षी तुमची नोंदणी नूतनीकरण करावी लागते. त्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

स्टेप १: महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: mahabocw.in.

स्टेप २: होमपेजवर, “कामगार” (Workers) सेक्शनवर क्लिक करा आणि त्यानंतर “कामगार नोंदणी नूतनीकरण” (Worker Registration Renewal) हा पर्याय निवडा.

स्टेप ३: तुमचा नोंदणी क्रमांक (Registration Number) आणि इतर आवश्यक माहिती भरा.

स्टेप ४: नूतनीकरणासाठी आवश्यक शुल्क (₹ १/- प्रति वर्ष) ऑनलाईन पद्धतीने भरा.

स्टेप ५: आवश्यक असल्यास नवीन कागदपत्रे अपलोड करा आणि अर्ज सबमिट करा.

नोंदणी नूतनीकरणानंतर तुम्हाला त्याची पावती मिळेल, ती जपून ठेवा.

Band kamgar yojana साठी दावा (Claim) कसा करावा:

नोंदणीकृत कामगार विविध कल्याणकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाईन पद्धतीने दावा (Claim) दाखल करू शकतात. त्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

स्टेप १: महाराष्ट्र इमारत व इतर बांधकाम कामगार कल्याणकारी मंडळाच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या: mahabocw.in.

स्टेप २: होमपेजवर, “कामगार” (Workers) सेक्शनवर क्लिक करा आणि त्यानंतर “दाव्यासाठी ऑनलाईन अर्ज करा” (Apply Online for Claim) हा पर्याय निवडा.

स्टेप ३: तुमचा नोंदणी क्रमांक आणि आधार क्रमांक टाकून लॉग इन करा.

स्टेप ४: तुम्हाला ज्या योजनेसाठी दावा करायचा आहे, ती योजना निवडा.

स्टेप ५: अर्जामध्ये आवश्यक माहिती भरा आणि योजनेनुसार आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा. उदाहरणार्थ, शैक्षणिक मदतीसाठी शाळेचे प्रमाणपत्र, वैद्यकीय मदतीसाठी डॉक्टरांचे प्रमाणपत्र.

स्टेप ६: अर्ज काळजीपूर्वक तपासा आणि सबमिट करा.

दावा दाखल केल्यानंतर तुम्हाला अर्जाची स्थिती ऑनलाईन तपासता येते.

Band kamgar yojana महत्वाच्या सूचना:

• ५ फेब्रुवारी २०२५ पासून तालुका स्तरावरील सुविधा केंद्रांवर डेटा एंट्री बंद झाली आहे, त्यामुळे ऑनलाईन अर्ज भरणे अनिवार्य आहे.
• अर्ज भरताना सर्व माहिती अचूक आणि खरी भरा. चुकीची माहिती दिल्यास तुमचा अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
• कागदपत्रे स्पष्ट आणि वाचायला सोपी असावीत.
• अर्ज भरताना काही अडचण आल्यास, वेबसाईटवर मदत आणि संपर्क माहिती उपलब्ध आहे. तुम्ही त्यांच्या हेल्पलाइन नंबरवर (1800-8892-816 किंवा (022) 2657-2631 / (022) 2657-2632) संपर्क साधू शकता किंवा bocwwboardmaha@gmail.com / support@mahabocw.in या ईमेल आयडीवर तुमची समस्या विचारू शकता.
• कागदपत्रांच्या पडताळणीसाठी तुम्हाला तुमच्या सोयीनुसार तारीख निवडण्याचा पर्याय मिळेल.

Band kamgar yojana चा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाईन अर्ज करणे ही एक सोपी प्रक्रिया आहे. जर तुम्ही पात्र असाल, तर त्वरित नोंदणी करा आणि या कल्याणकारी योजनांचा

निष्कर्ष:

Band kamgar yojana महाराष्ट्र शासनाने बांधकाम क्षेत्रात काम करणाऱ्या गरीब आणि गरजू लोकांसाठी उचललेले एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. या योजनांमुळे कामगारांना आर्थिक, सामाजिक आणि आरोग्यविषयक सुरक्षा मिळते. त्यांच्या मुलांच्या शिक्षणासाठी आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या चांगल्या भविष्यासाठी ही योजना खूप महत्त्वाची आहे. तथापि, योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी आणि अधिकाधिक कामगारांपर्यंत पोहोचण्यासाठी काही सुधारणा करणे आवश्यक आहे. जर या Band kamgar yojana योग्य प्रकारे चालवल्या गेल्या, तर त्या बांधकाम कामगारांच्या जीवनात निश्चितच सकारात्मक बदल घडवून आणू शकतील आणि त्यांना अधिक चांगले जीवन जगण्याची संधी मिळेल. शासनाने आणि मंडळाने Band kamgar yojana ना अधिक महत्त्व देऊन त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी करावी, जेणेकरून प्रत्येक पात्र बांधकाम कामगाराला याचा लाभ घेता येईल.

मित्रांनो, तुम्हाला Band kamgar yojana  बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.Band kamgar yojana या लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/  या वेबसाइटला भेट देत रहा.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ) :