free sauchalay yojana : भारत सरकारकडून सुरू करण्यात आलेल्या स्वच्छ भारत मिशन (SBM) या राष्ट्रीय मोहिमेअंतर्गत देशातील प्रत्येक घराला शौचालय उपलब्ध करून देण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. ग्रामीण तसेच शहरी भागातील गरीब, आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि शौचालय नसलेल्या कुटुंबांना ₹12,000 चे अनुदान देऊन शौचालय बांधण्यास मदत केली जाते.
या लेखात आपण free sauchalay yojana 2025 ऑनलाइन अर्ज कसा करायचा? शौचालय योजना पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे, नोंदणी प्रक्रिया, अर्ज प्रक्रिया, डॉक्युमेंट अपलोड, स्टेटस कसा तपासायचा, पुढील व्हेरिफिकेशन प्रक्रिया, अनुदान कसे मिळते आणि ग्रामसेवक काय तपासतो? – अशी सर्व माहिती अगदी Step-by-Step पाहणार आहोत.
हा लेख वाचून तुम्ही स्वतः अर्ज करू शकता किंवा इतरांना मदत करू शकता.
free sauchalay yojana चे उद्दिष्ट
स्वच्छ भारत मिशनचे मुख्य उद्दिष्ट:
- देशात मुक्त शौचास बसण्याची प्रथा पूर्णपणे थांबवणे
- प्रत्येक घरात शौचालय पोहोचवणे
- आरोग्य सुधारणा, रोगप्रतिकार वाढवणे
- महिलांच्या सुरक्षेसाठी घरगुती शौचालय उपलब्ध करणे
- ग्रामीण भागात स्वच्छता व स्वच्छ जीवनशैली निर्माण करणे
शौचालय योजनेचे लाभ
free sauchalay yojana अंतर्गत नागरिकांना मिळणारे लाभ:
- शौचालय बांधण्यासाठी ₹12,000 आर्थिक मदत
- पूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन उपलब्ध
- घरपोच तपासणी (ग्रामसेवक द्वारे)
- सोपी नोंदणी + OTP आधारित लॉगिन
- कोणतेही शुल्क नाही – ही योजना पूर्णपणे मोफत
शौचालय योजना पात्रता – free sauchalay yojana Eligibility Criteria
हा अर्ज कोण करू शकतो?
✔ घरात शौचालय नसणे अनिवार्य
✔ अर्जदार भारतीय नागरिक असणे
✔ अर्जदाराकडे आधार कार्ड असणे
✔ अर्जदाराच्या नावावर किंवा कुटुंबाच्या नावावर आधी या योजनेचे लाभ घेतले नसणे
✔ ग्रामपंचायत रेकॉर्डमध्ये कुटुंबाची नोंद असणे
✔ घराचे लोकेशन सत्यापित होईल अशा जागेत राहणे
महत्वाचे:
👉 ज्या घरात आधीच शौचालय आहे अशा कुटुंबांनी अर्ज करू नये. अर्ज केल्यास रद्द होतो.
free sauchalay yojana साठी आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज करण्यासाठी खालील कागदपत्रे लागतात:
- आधार कार्ड
- मोबाईल नंबर (OTP साठी)
- बँक पासबुक (फोटो अपलोड करायचा)
- राशन कार्ड (APL/BPL)
- घराचा पत्ता
- अर्जदाराचा फोटो
- लोकेशनचे फोटो (ग्रामसेवक काढतो)
- घराची माहिती – गाव, तालुका, जिल्हा इत्यादी
free sauchalay yojana अर्ज ऑनलाइन कसा करायचा? (Step-by-Step Guide)
ही आजपर्यंतची सर्वात विस्तृत प्रक्रिया खाली Step-by-Step दिली आहे.
Step 1 – अधिकृत वेबसाईटला भेट द्या
सर्वप्रथम जा:
👉 https://sbm.gov.in/sbm_dbt/secure/login.aspx
येथे तुम्ही थेट स्वच्छ भारत मिशनच्या अधिकृत पोर्टलवर पोहोचाल.
Step 2 – Citizen Registration (पहिली नोंदणी)
वेबसाईटवर आल्यानंतर:
- “Citizen Registration” बटणावर क्लिक करा
- मोबाईल नंबर टाका
- “Get OTP” वर क्लिक करा
- मोबाईलवर आलेला OTP घ्या
- OTP टाकून “Verify OTP” करा
OTP Verify होते आणि नोंदणी प्रक्रिया सुरू होते.

नाव व पत्ता भरणे:
- तुमचे नाव आणि आडनाव (आधार कार्ड प्रमाणे) टाका
- Gender – Male/Female निवडा
- State – Maharashtra निवडा
- कॅप्चा टाका
- “Submit” वर क्लिक करा
Registration Successful असा संदेश दिसेल.

Step 3 – Login प्रक्रिया
नोंदणी पूर्ण झाल्यानंतर आता लॉगिन करा:
- “Sign In” वर क्लिक करा
- मोबाईल नंबर टाका
- “Get OTP” क्लिक करा
- आलेला OTP टाका
- कॅप्चा भरून “Sign In” करा
तुमचा डॅशबोर्ड ओपन होईल.
Step 4 – New Application वर क्लिक करा
डाव्या बाजूला असलेल्या मेनूमध्ये:
👉 New Application
वर क्लिक करा.
अर्ज फॉर्म ओपन होईल.
Step 5 – Section A: Location Details भरा
येथे तुमचा संपूर्ण पत्ता व गावाची माहिती भरायची आहे:
- State – Maharashtra
- District (जिल्हा)
- Taluka / Block (तालुका)
- Gram Panchayat (ग्रामपंचायत)
- Village (गावाचे नाव)
- Habitation (वस्ती / ग्रामपंचायत नाव)
ही माहिती आधार कार्डशी Matching असणे आवश्यक नाही, पण प्रत्यक्ष वास्तव्याशी जुळणारी असावी.

Step 6 – Section B: Applicant Details (अर्जदाराची माहिती)
हा सर्वात महत्त्वाचा भाग आहे.
इथे खालील माहिती योग्यरित्या भरा:
✔ आधार कार्ड प्रमाणे पूर्ण नाव
आधारवरील नाव जसेच्या तसे टाका.
✔ आधार क्रमांक टाका
“Verify Aadhaar Number” क्लिक करा. OTP तुमच्या आधार-लिंक मोबाईलवर येईल.
✔ Father / Husband Name
वडील किंवा पती यांचे नाव टाका.
✔ Gender
Male / Female निवडा.
✔ Category (APL / BPL / Kesari / Pivala)
तुमच्याकडे जे कार्ड आहे ते निवडा.
✔ Sub Category
- SC
- ST
- PH (Divyang)
- Small Farmer
- Other
ज्या श्रेणीत तुम्ही पात्र आहात ती निवडा.
✔ Email ID
ऐच्छिक आहे — टाकण्याची गरज नाही.
✔ Full Address
आधार कार्डवरील पत्ता टाका.

Step 7 – Section C: Bank Details भरणे
शेवटचा आणि अत्यंत महत्वाचा टप्पा.
येथे:
- IFSC Code टाका
→ Bank Name, Branch Name आपोआप येते - Account Number टाका
- Confirm Account Number
- पासबुकची Front Page ची फोटो अपलोड करा
- JPG
- JPEG
- PNG
- PDF
कोणत्याही फॉर्मॅटमध्ये चालते.
Step 8 – Application Submit करा
सगळी माहिती योग्यरित्या भरल्यानंतर:
👉 Apply बटन क्लिक करा.
अर्ज सबमिट होईल आणि स्क्रीनवर तुम्हाला:
✔ Application Reference Number मिळेल.
याचा फोटो काढून ठेवा.
Step 9 – अर्ज कुठे जातो? (Backend Process)
तुमचा अर्ज थेट:
👉 ग्रामसेवक / Gram Sevak
कडे जातो.
ते खालील प्रक्रिया करतात:
- घराची प्रत्यक्ष पाहणी
- लोकेशनची पडताळणी
- तुमच्या घराचे फोटो
- बांधकाम सुरू झाल्यानंतरचे फोटो
- Scrutiny पूर्ण
- Final Approval
ग्रामसेवक काय तपासतो?
- घरात आधीपासून शौचालय आहे का?
- जागा आहे का?
- कुटुंब खरोखर पात्र आहे का?
- आधार माहिती बरोबर आहे का?
- बँक खाते अर्जदाराच्या नावावर आहे का?
- घराच्या लोकेशनचे Geo-Tagging
Step 10 – Application Status कसा तपासायचा?
लॉगिन करून:
👉 View Application वर क्लिक करा.
तिथे तुम्हाला खालील माहिती दिसेल:
- Application Received
- Verification Pending
- Verified by Gram Sevak
- Scrutiny Done
- Photo Upload Pending
- Approved
- Fund Sanctioned
- Fund Transferred
Step 11 – अनुदान कधी व कसे मिळते?
तुमच्या अर्जाची तपासणी व फोटो अपलोड पूर्ण झाल्यानंतर:
✔ ₹12,000 थेट तुमच्या बँक खात्यावर जमा होतात.
✔ तुम्हाला SMS द्वारा माहिती मिळते.
महत्त्वाच्या सूचना (Important Notes)
🔴 आधी शौचालय असेल तर अर्ज करू नका.
🔴 चुकीची माहिती भरली तर अर्ज Reject होतो.
🔴 आधारवरील नाव तंतोतंत भरा.
🔴 पासबुक फोटो स्पष्ट असावा.
🔴 मोबाईल नंबर सक्रिय असावा (OTP येण्यासाठी).
निष्कर्ष
स्वच्छ भारत मिशन शौचालय योजना ग्रामीण कुटुंबांसाठी अत्यंत उपयुक्त योजना आहे. संपूर्ण प्रक्रिया अगदी सोपी असून, कोणत्याही एजंटचा आधार न घेता तुम्ही घरबसल्या ऑनलाइन अर्ज करू शकता.
या योजनेमुळे लाखो कुटुंबांना स्वच्छ व सुरक्षित शौचालय उपलब्ध झालं आहे. तुम्ही पात्र असाल तर नक्की अर्ज करा.
मित्रांनो, तुम्हाला free sauchalay yojana 2025 बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. free sauchalay yojana लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
FAQ – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
free sauchalay yojana त किती अनुदान मिळते?
या योजनेअंतर्गत प्रत्येक पात्र कुटुंबाला ₹12,000 शौचालय बांधण्यासाठी दिले जातात.
शौचालय योजनेसाठी ऑनलाइन अर्ज कुठे करायचा?
अर्ज करण्यासाठी अधिकृत वेबसाईट sbm.gov.in आहे.
free sauchalay yojana कोणासाठी आहे?
ज्या कुटुंबांच्या घरी अजूनही शौचालय नाही आणि ज्यांनी पूर्वी कधीही शौचालयासाठी अनुदान घेतले नाही, तेच अर्ज करू शकतात.
अर्ज केल्यानंतर पुढची प्रक्रिया काय असते?
अर्ज ग्रामसेवकाकडे जातो. ग्रामसेवक प्रत्यक्ष घरभेट घेऊन लोकेशन तपासतो, फोटो घेतो आणि अर्ज Scrutiny साठी पाठवतो.
अनुदान बँक खात्यात कधी जमा होते?
व्हेरिफिकेशन + फोटो + स्क्रुटनी पूर्ण झाल्यानंतर ₹12,000 थेट बँकेत जमा होतात. साधारण 15–30 दिवस लागू शकतात.
शौचालय बांधून झाले की लगेच पैसे मिळतात का?
नाही. ग्रामसेवकाच्या फोटो-व्हेरिफिकेशननंतर Scrutiny विभाग मंजुरी देतो आणि मग अनुदान जमा होते.
