Deen Dayal Sparsh Yojana – भारतातील पोस्ट विभागाने विद्यार्थ्यांमध्ये टपाल तिकिटे (Postal Stamps) संकलनाची आवड वाढावी यासाठी एक अभिनव उपक्रम सुरू केला आहे – Deen Dayal Sparsh Yojana 2025 मध्ये या योजनेचे नव्याने आयोजन करण्यात आले आहे. ‘स्पर्श’ म्हणजेच Scholarship for Promotion of Aptitude & Research in Stamps as a Hobby या योजनेत विद्यार्थ्यांना टपाल तिकिटे गोळा करण्याच्या छंदासाठी शिष्यवृत्ती दिली जाते.
पत्रव्यवहाराला प्रोत्साहन देण्यासाठी, भारतीय पोस्ट ऑफिस विभागाने दीनदयाल स्पर्श शिष्यवृत्ती योजना सुरु केली . या योजने अंतर्गत , इयत्ता 6 वी ते इयत्ता 9 वी पर्यंतच्या मुलांना डाक तिकीट आणि संबंधित अभ्यासाबद्दल उत्सुकता वाढवण्यासाठी 6000 रुपये वार्षिक शिष्यवृत्ती दिली जाते.या पद्धतीमध्ये मंडळे तोंडी आणि लेखी प्रश्नमंजुषा स्पर्धा परीक्षा आयोजित करतात आणि पत्रव्यवहाराशी संबंधित प्रकल्प कार्य नियुक्त करतात. ज्याद्वारे शिष्यवृत्ती प्राप्तकर्ते निवडले जातात आणि प्रदान केले जातात.
Deen Dayal Sparsh Yojana काय आहे ?
केंद्र सरकारने Deen Dayal Sparsh Yojana सुरू केली आहे. मान्यताप्राप्त संस्थांमधील इयत्ता 6 वी ते इयत्ता 9 वी पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांना या कार्यक्रमांतर्गत भारतीय टपाल विभागाकडून प्रति महिना ₹ 500 स्टायपेंड मिळेल. याचा अर्थ असा आहे की कार्यक्रमाच्या प्रत्येक लाभार्थ्याला दरवर्षी ₹ 6000 शिष्यवृत्ती मिळेल. दीनदयाल स्पर्श शिष्यवृत्ती योजना 2023 चा भाग म्हणून, इयत्ता 6 ते 9 मधील सर्व पोस्टल मंडळांमधील 920 मुलांची देशभरात निवड करण्यात आली आहे. 10-10 विद्यार्थ्यांच्या गटातून जास्तीत जास्त 40 मुले निवडली जाऊ शकतात; तथापि, या कार्यक्रमात सहभागी होण्यासाठी, विद्यार्थी शाळेच्या क्लबचा सदस्य असणे आवश्यक आहे.भक्कम शैक्षणिक नोंदी असलेले आणि भारतीय टपाल विभागामध्ये स्वारस्य असलेले विद्यार्थी या कार्यक्रमाचा लाभ घेण्यास पात्र असतील.
Deen Dayal Sparsh Yojana सुरू करून, भारतीय पोस्ट ऑफिस विभागाने संपूर्ण देशभरात फिलाटली किंवा फिलाटेलिक संकलनाला प्रोत्साहन देण्याचा स्तुत्य प्रयत्न केला आहे. या योजनेअंतर्गत, भारतीय टपाल विभाग सर्व मान्यताप्राप्त संस्थांमधील इयत्ता 6 ते 9 मधील विद्यार्थ्यांना दरमहा 500 रुपये किंवा प्रति वर्ष 6000 रुपये शिष्यवृत्ती देईल.
दीनदयाल स्पर्श योजनेचे उद्दीष्ट
भारतीय टपाल कार्यालय विभागाने भारतीय कर्तृत्व आणि संस्कृती दर्शविणारी पोस्टल तिकिटे गोळा करण्यात स्वारस्य असलेल्या विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती देण्याच्या प्राथमिक ध्येयाने हा कार्यक्रम सुरू केला. दीनदयाल स्पर्श योजनेद्वारे करमणूक म्हणून मुद्रांक गोळा करणाऱ्या पात्र विद्यार्थ्यांना दरमहा 500 रुपये शिष्यवृत्ती दिली जातेही शिष्यवृत्ती देण्यामागील प्राथमिक उद्दिष्ट म्हणजे लहान वयातच मुलांची फिलाटीमध्ये स्वारस्य वाढवणे, कारण हा आकर्षक प्रयत्न त्यांना तणावमुक्त, शांततापूर्ण अस्तित्व देऊ शकतो आणि त्यांच्या शैक्षणिक कार्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकतो.
दीनदयाल स्पर्श शिष्यवृत्ती योजनेचे फायदे
- भारतीय टपाल विभागाने आपल्या देशातील सर्व विद्यार्थ्यांचे जीवन सुधारण्याच्या उद्देशाने दीनदयाल स्पर्श योजना सुरू केली.
- आपल्या देशातील सर्व तरुण जे पोस्टल स्टॅम्प गोळा करण्यात रस घेतात ते या कार्यक्रमांतर्गत शिष्यवृत्तीसाठी पात्र असतील.
- या उपक्रमाच्या प्रत्येक लाभार्थीला दरमहा ₹ 500 किंवा वार्षिक ₹ 6000 मिळतील.
- या कार्यक्रमाद्वारे प्रत्येक विद्यार्थ्याला त्यांचा पुरस्कार थेट त्यांच्या बँक खात्यात मिळू शकतो. याशिवाय, हा कार्यक्रम सुरू झाल्यानंतर भारतभरातील 920 विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती मिळेल.
- याशिवाय इयत्ता 6 वी ते 9 वी मधील 10 विद्यार्थ्यांना या कार्यक्रमाद्वारे 40 शिष्यवृत्ती मिळणार आहे.
- Deen Dayal Sparsh Yojana 2025 अंतर्गत दरवर्षी विद्यार्थ्यांची निवड केली जाते. निवड प्रक्रियेच्या समाप्तीनंतर, निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना फिलाटेलिक कस्टोडियनच्या पदावर नियुक्त केले जाईल.
- या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या प्रत्येक विद्यार्थ्याने पुन्हा अर्ज करणे आवश्यक आहे; अर्जदार हे ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन करू शकतात.
- या योजनेबद्दल जास्तीत जास्त लोकांना सूचित करण्यासाठी भारतीय टपाल विभाग टेम्पो देखील ठेवेल.
💰 शिष्यवृत्ती रक्कम
- निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांना प्रत्येकी ₹6,000/- शिष्यवृत्ती दिली जाते
- ही रक्कम वार्षिक स्वरूपात दिली जाते
- देशभरातून एकूण 920 विद्यार्थ्यांची निवड केली जाते
Deen Dayal Sparsh Yojana विद्यार्थी निवडण्याची प्रक्रिया
मंडळांद्वारे प्रशासित प्रश्नमंजुषा स्पर्धांमध्ये केलेल्या कामगिरीच्या आधारे किंवा चित्रफितीशी संबंधित प्रकल्प कार्याच्या त्यांच्या मूल्यांकनाच्या आधारावर स्पर्श योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्तीसाठी निवडले जाते.
टीप: विद्यार्थ्याच्या पत्रव्यवहाराशी संबंधित प्रस्तावाची तपासणी करण्यासाठी मंडळ स्तरावर प्रमुख फिलाटेलिस्ट आणि पोस्ट ऑफिस अधिका-यांचा समावेश असलेली एक समिती तयार केली जाते. अधिसूचना पाठवताना, मंडळ कोणत्या विषयावर प्रकल्प विकसित करायचा आहे याची माहिती देते.
दीनदयाल स्पर्श शिष्यवृत्ती योजनेसाठी पात्रता
- Deen Dayal Sparsh Yojana च्या फायद्यांसाठी पात्र होण्यासाठी, विद्यार्थी मूळचे भारतातील असणे आवश्यक आहे.
- देशभरातील इयत्ता 6 ते 9 पर्यंतचे विद्यार्थी या योजनेचा लाभ मिळविण्यासाठी पात्र आहेत.
- विद्यार्थ्याने उच्च शिक्षणाच्या राष्ट्रीय संस्थेत शिकत असले पाहिजे.
- अर्ज करणारा मुलगा त्याच्या शाळेच्या फिलाटली क्लबचा सदस्य असेल तरच तो या कार्यक्रमातून नफा मिळवण्यास पात्र असेल.
- आधीच्या वर्गात, विद्यार्थ्यांनी 60% मिळवणे अपेक्षित आहे , SC आणि ST विद्यार्थ्यांना 55% मिल्ने आवश्यक आहे.
- या योजनेचा लाभ फिलाटली क्लब नसलेल्या शाळांतील सर्व विद्यार्थ्यांना देखील दिला जाऊ शकतो ज्यांचे स्वतःचे फिलाटली डिपॉझिट खाते आहे.
🗓️ महत्वाच्या तारखा (2025 अपडेट्स)
- अर्ज सुरू होण्याची तारीख: ऑगस्ट 2025
- लेख स्पर्धेची अंतिम तारीख: सप्टेंबर 2025
- अंतिम निकाल: डिसेंबर 2025
(टीप: स्थानिक पोस्ट ऑफिसकडून अचूक तारखा तपासा)
दीनदयाल स्पर्श शिष्यवृत्ती योजनेची वैशिष्ट्ये
- Deen Dayal Sparsh Yojana ही योजना भारत सरकारने सुरू केली आहे. त्यामुळे येथील विद्यार्थ्यांना त्याचा फायदा होणार आहे.
- ही योजना पुन्हा सुरू केल्यानंतर, Philately अखिल भारतीय स्तरावर 920 विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती प्रदान करेल.
- प्रत्येक पोस्टल सर्कल सहावी ते नववीच्या 10 विद्यार्थ्यांना 40 शिष्यवृत्ती प्रदान करेल.
- विद्यार्थ्यांना या योजने अंतर्गत वार्षिक 6,000 रुपये किंवा प्रत्येक महिन्याला 500 रुपये मिळतील.
- दरवर्षी या योजने साठी मुलांची निवड केली जाईल. त्यानंतर, फिलाटेलिक यादीतून निवडलेल्या मुलांना फिलाटेलिक कस्टोडियनचे वाटप केले जाईल.
- या योजनेचे एक वैशिष्ट्य म्हणजे ते तुम्हाला पहिल्यांदाच स्वीकारले असल्यास ते तुम्हाला पुन्हा अर्ज करण्याची परवानगी देते. हे कोणत्याही निर्बंधांच्या अधीन नाही.
- याबाबत काही माहिती नसल्यास शिबिरांचे आयोजन केले जाईल. जिथून माहिती मिळेल.
स्पर्श योजनेअंतर्गत शिष्यवृत्ती प्रदान करण्यासाठी महत्त्वाचे घटक
- निवडलेल्या विद्यार्थ्यांना त्यांच्या पालकांसह इंडिया पोस्ट पेमेंट्स बँक किंवा पोस्ट ऑफिस बचत बँकेच्या कोअर बँकिंग सुविधा शाखेत संयुक्त खाते उघडणे आवश्यक आहे.
- प्रत्येक पोस्ट ऑफिस सर्कलद्वारे शिष्यवृत्तीसाठी विद्यार्थ्यांची निवड केली जाईल आणि शिष्यवृत्ती पेमेंटसाठी प्राप्तकर्त्यांची यादी IPPB/POSB कडे पाठवली जाईल.
- IPPB/POSB द्वारे प्रत्येक निवडलेल्या विद्यार्थ्याला त्रैमासिक आधारावर शिष्यवृत्ती मिळते कि नाही याची खात्री करेल (रु. 1500 प्रति तिमाही).
Deen Dayal Sparsh Yojana साठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे
जर तुम्हाला या योजनेअंतर्गत अर्ज करायचा असेल, तर आम्ही तुम्हाला आवश्यक असलेल्या कागदपत्रांची माहिती देणार आहोत, ही कागदपत्रे पुढील प्रकारची असतील:-
- कायम प्रमाणपत्र
- आधार कार्ड
- बँक खाते
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- मोबाईल नंबर
- शैक्षणिक पात्रतेची कागदपत्रे इ.
तुमच्या सर्वांकडे ही सर्व कागदपत्रे असतील तर तुम्ही अर्ज करू शकता. अर्ज प्रक्रियेदरम्यान ही सर्व कागदपत्रे सोबत ठेवा जेणेकरून तुम्हाला अर्ज प्रक्रियेत कोणतीही अडचण येऊ नये.
दीनदयाल स्पर्श योजना नोंदणी 2025
जर तुम्हा सर्वांना या योजनेअंतर्गत अर्ज करायचा असेल, तर आम्ही तुम्हाला खाली कसे अर्ज करू शकता याची स्टेप बाय स्टेप माहिती देणार आहोत. अर्ज करण्यासाठी, आपण सर्वांनी आमच्याद्वारे दिलेल्या पद्धतींचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे.
- या योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी, तुम्ही सरकारने उपलब्ध केलेल्या अधिकृत वेबसाइटला भेट दिली पाहिजे.
- जिथे तुमचा लॉगिन आयडी प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे. तेव्हाच वेबपेज उघडेल.
- त्यानंतर होम पेज तुमच्या समोर येईल. हे तुम्हाला या योजनेबद्दल तपशील प्रदान करते.
- मुख्य पृष्ठावर, या योजनेची लिंक देखील आहे. सुरू ठेवण्यासाठी त्यावर क्लिक करणे आवश्यक आहे.
- लिंकवर क्लिक केल्याने तुमच्या समोर फॉर्म उघडेल. जे तुम्ही अचूकपणे वाचला पाहिजे.
- जेव्हा तुम्ही हा फॉर्म अचूक वाचता . त्यानंतर तुम्हाला ते अचूकपणे भरावे लागेल.
- आपण योग्य माहिती प्रविष्ट केली आहे याची खात्री करण्यासाठी बारकाईने लक्ष द्या. अजून काही नाही.
- त्यानंतर तुमच्याकडे कागदपत्रे जोडण्याची पर्याय दिसेल त्यावर क्लिक करा.
- सर्व कागदपत्रे कनेक्ट होताच. त्यानंतर सबमिट करण्याचा पर्याय दिसेल. फॉर्म पाठवण्यासाठी ते निवडा.
नित्कर्ष :
Deen Dayal Sparsh Yojana ही भारतीय फिलाटीच्या भविष्यासाठी आशेचा किरण आहे. हा कार्यक्रम मुलांमध्ये सर्जनशीलता, सांस्कृतिक जागरुकता आणि बौद्धिक कुतूहलाची बीजे रुजवतो आणि त्यांच्या स्टॅम्पच्या प्रेमाला प्रोत्साहन देतो. जसजसे आम्ही पुढे जाऊ, तसतसे या प्रेरणादायी प्रकल्पासाठी सतत पाठिंबा दिल्याने प्रत्येक तरुणाला स्टॅम्पच्या आकर्षक जगात जाण्याची, त्यांचे आयुष्य वाढवण्याची आणि देशाच्या मित्र समुदायासाठी समृद्ध भविष्य घडवण्याची संधी मिळेल याची हमी मिळू शकते.
मित्रांनो, तुम्हाला Deen Dayal Sparsh Yojana बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. या लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
Frequently Asked Questions (FAQs):
प्रश्न: दीनदयाल स्पर्श योजनेच्या लाभांसाठी कोण पात्र आहे?
उ: प्रामुख्याने शाळेतील मुले, विशेषत: उपेक्षित समुदाय आणि ग्रामीण भागातील मुलांवर लक्ष केंद्रित करते. सर्व वयोगटातील व स्तरातील विद्यार्थी या योजनेच्या विविध पैलूंमध्ये सहभागी होऊ शकतात.
प्रश्न: Deen Dayal Sparsh Yojana त तुम्हाला काय मिळते?
A: मोफत स्टॅम्प किट, शिष्यवृत्ती, प्रदर्शनांमध्ये प्रवेश, स्कूल क्लबसाठी समर्थन आणि बरेच काही!
प्रश्न: Deen Dayal Sparsh Yojana मध्ये सहभागी कसे व्हावे?
उ: तुमच्या शाळेच्या फिलाटी क्लबमध्ये सामील व्हा, तुमच्या स्थानिक पोस्ट ऑफिसशी संपर्क साधा किंवा योजनेच्या वेबसाइटला भेट द्या.
प्रश्न: दीन दयाळ स्पर्श योजने समोरील आव्हाने काय आहेत?
A: डिजिटल विचलन, जागरूकतेचा अभाव आणि निधी मर्यादा.