Rashtriya Krishi Vikas Yojana – नमस्कार मित्रांनो,आज आपण ह्या लेखात rashtriya krishi vikas yojana बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत .ह्या लेखात तुम्हाला rashtriya krishi vikas yojana काय आहे, तिचे फायदे काय आहेत,कोण ह्या योजनेचा लाभ घेऊ शकतो तसेच rashtriya krishi vikas yojana साठी लागणाऱ्या आवश्यक कागद पत्रांबद्दल संपूर्ण माहिती वाचायला मिळेल rashtriya krishi vikas yojana बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेण्यासाठी लेख संपूर्ण वाचा.
वैविध्यपूर्ण भूदृश्ये आणि समृद्ध कृषी पद्धतींसाठी ओळखला जाणारा देश, भारतासाठी शेती महत्त्वाची आहे. देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या आणि लाखो लोकांसाठी अन्नाचा स्रोत असलेल्या भारतीय शेतीच्या अनोख्या समस्या आहेत. ही आव्हाने ओळखून सरकारने 2007 मध्ये Rashtriya Krishi Vikas Yojana (RKVY) सुरू केली, जो कृषी क्षेत्राला नवसंजीवनी आणि सुधारणा करण्याच्या उद्देशाने एक प्रमुख कार्यक्रम आहे.
कृषी उद्योगाला चालना देण्यासाठी सरकार अनेक प्रयत्न करत आहे. शेतकर्‍यांना त्यांच्या पिकांच्या वाढीसाठी या प्रयत्नांचा आर्थिक फायदा होतो. राष्ट्रीय कृषी विकास योजना केंद्र सरकार द्वारा 2007 मध्ये सुरु करण्यात आली होती.या धोरणामुळे कृषी आणि संबंधित उद्योगांमध्ये सामान्य वाढ सुनिश्चित होईल. कोणती राज्ये त्यांच्या स्वत: च्या कृषी आणि संबंधित क्षेत्र विकास क्रियाकलाप निवडण्यास सक्षम असतील.
Rashtriya Krishi Vikas Yojana काय आहे ?
राष्ट्रीय कृषी विकास योजना केंद्र सरकार द्वारा 2007 मध्ये सुरु करण्यात आली होती. या धोरणामुळे कृषी आणि संबंधित उद्योगांची सामान्य वाढ सुनिश्चित होईल. कोणत्या राज्यांना आणि केंद्रशासित प्रदेशांना कृषी आणि संबंधित क्षेत्र विकास क्रियाकलाप निवडण्याची परवानगी दिली जाईल? ही योजना 11 व्या आणि 12 व्या पंचवार्षिक योजनांमध्ये लागू करण्यात आली होती. 11 व्या योजनेदरम्यान, राज्यांना 22408.76 कोटी रुपये मंजूर करण्यात आले आणि 5768 प्रकल्प पूर्ण झाले.
2014-15 पर्यंत, प्रणालीला संपूर्णपणे राष्ट्रीय सरकारकडून निधी दिला जात होता. 2015-16 पासून केंद्र आणि राज्यांमध्ये या कार्यक्रमासाठीचे पैसे 60:40 शेअर करण्यात आले. केंद्रशासित प्रदेशांसाठी या योजनेचा आधार पूर्णपणे अनुदानावर आधारित आहे.
2024 मध्ये, सरकार देशातील शेतकऱ्यांना पारंपारिक शेतीऐवजी उत्कृष्ट फळांची लागवड करण्यासाठी 25 ते 50 टक्के अनुदान देईल. या योजनेसाठी शेतकऱ्यांनी ऑनलाइन अर्ज करावा लागेल. शेतकऱ्यांचे अर्ज पूर्ण झाल्यानंतर विभाग त्या सर्वांची निवड करेल.
राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेचे उद्दिष्ट
राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेचे उद्दिष्ट कृषी आणि संलग्न क्षेत्र वाढवणे आहे. ज्यासाठी कृषी व्यवसाय उद्योजकतेला प्रोत्साहन दिले जाईल. हा कार्यक्रम कृषी पायाभूत सुविधा निर्माण करेल. हे इतर गोष्टींबरोबरच उच्च-गुणवत्तेचे इनपुट, स्टोरेज, मार्केट आणि सुविधांमध्ये प्रवेश सुनिश्चित करते.शेतकऱ्यांच्या मागण्यांच्या अनुषंगाने हा कार्यक्रम तयार करण्यात येणार आहे. त्याशिवाय, या योजने अंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांचे महसूल वाढवण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाईल. कृषी उद्योगात सुधारणा करण्यासाठी हा कार्यक्रम यशस्वी होईल. त्याशिवाय या योजनेमुळे शेतकर्‍यांना त्यांची आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत होईल.
| योजनेचे नाव: | राष्ट्रीय कृषी विकास योजना |
| कोणी सुरू केली ? | भारत सरकार |
| लाभार्थी | देशातील शेतकरी |
| उद्देश | कृषी क्षेत्राचा विकास करणे |
| अधिकृत वेबसाइट | https://rkvystartups.nic.in/ |
प्रकल्प स्क्रीनिंग आणि मंजूरी समित्या
राज्य-स्तरीय प्रकल्प स्क्रीनिंग समिती (SLPSC)
प्रत्येक राज्य RKVY-RAFTAAR प्रकल्पाच्या बोलींचे पुनरावलोकन करण्यासाठी एक राज्यस्तरीय प्रकल्प स्क्रीनिंग समिती (SLPSC) स्थापन करेल. त्याचे नेतृत्व कृषी उत्पादन आयुक्त किंवा मुख्य सचिवांनी नियुक्त केलेल्या अन्य व्यक्तीने केले आहे.
राज्य-स्तरीय मंजुरी समिती (SLSC)
राज्यस्तरीय मंजुरी समिती (SLSC) मध्ये RKVY-RAFTAAR च्या प्रत्येक प्रवाहांतर्गत SLPSC ने सुचवलेल्या वैयक्तिक प्रकल्पांना मान्यता देण्याची क्षमता आहे. समितीच्या बैठकीसाठी भारत सरकारकडून एका व्यक्तीची आवश्यकता असते. त्याचे नेतृत्व राज्याचे मुख्य सचिव करतात.
राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये
- केंद्र सरकारने 2007 मध्ये राष्ट्रीय कृषी विकास योजना सुरू केली.
- या योजनेमुळे कृषी आणि संबंधित उद्योगांची सामान्य वाढ सुनिश्चित होईल.
- कोणत्या राज्यांना आणि केंद्रशासित प्रदेशांना कृषी आणि संबंधित क्षेत्र विकास क्रियाकलाप निवडण्याची परवानगी दिली जाईल.
- ही योजना 11 व्या आणि 12 व्या पंचवार्षिक योजनांमध्ये लागू करण्यात आली होती.
- 11 व्या योजनेदरम्यान, राज्यांना 22408.76 कोटी रुपये मंजूर करण्यात आले आणि 5768 प्रकल्प पूर्ण झाले.
- 12 व्या पंचवार्षिक योजनेत, या कार्यक्रमांतर्गत 3148.44 कोटी रुपये देण्यात आले आणि पीक सुधारणा, फलोत्पादन, कृषी यांत्रिकीकरण इत्यादीसाठी 7600 उपक्रम राबविण्यात आले.
- 2014-15 पर्यंत, प्रणालीला संपूर्णपणे राष्ट्रीय सरकारकडून निधी दिला जात होता.
- 2015-16 पासून केंद्र आणि राज्यांमध्ये या कार्यक्रमासाठीचे पैसे 60:40 शेअर करण्यात आले. केंद्रशासित प्रदेशांसाठी या योजनेचा आधार पूर्णपणे अनुदानावर आधारित आहे.
आव्हाने आणि पुढचा रस्ता
यशस्वी असूनही, Rashtriya Krishi Vikas Yojana ला काही आव्हाने आहेत:
- निधीचा कार्यक्षम वापर आणि प्रकल्प अंमलबजावणी सुनिश्चित करणे: प्रशासकीय प्रक्रिया सुव्यवस्थित करणे आणि देखरेख यंत्रणा मजबूत करणे महत्त्वाचे आहे.
- संशोधन आणि अवलंब यातील अंतर भरून काढणे: जास्तीत जास्त प्रभाव पाडण्यासाठी शेतकऱ्यांपर्यंत ज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा प्रभावी प्रसार करणे आवश्यक आहे.
- हवामान बदल आणि पर्यावरणविषयक चिंता संबोधित करणे: दीर्घकालीन यशासाठी शाश्वत आणि हवामान-प्रतिबंधक कृषी पद्धतींचा प्रचार करणे आवश्यक आहे.
राष्ट्रीय कृषी विकास योजना प्रोजेक्ट रिपोर्ट
- योजना प्रभावीपणे चालवण्यासाठी राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेला सर्व राज्यांकडून अचूक प्रकल्प अहवाल आवश्यक आहेत.
- हा अहवाल केंद्र सरकारने निर्दिष्ट केलेल्या नमुन्यात तयार केला जाईल.
- 25 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त बजेट असलेल्या कोणत्याही प्रकल्पांसाठी तृतीय पक्षाद्वारे डीपीआर आयोजित केला जाईल.
- या योजनेअंतर्गत स्थापित केलेला प्रकल्प राज्य किंवा राष्ट्रीय सरकारद्वारे व्यवस्थापित केलेल्या इतर कोणत्याही प्रकल्पासारखा नसावा.
- डीपीआर प्रत्येक प्रकल्पासाठी वार्षिक भौतिक आणि अंतिम उद्दिष्टे सादर करेल.
- कृषी विभाग हे प्रकल्प अहवाल राज्यस्तरीय प्रकल्प छाननी समितीकडे सादर करेल.
- राज्यस्तरीय स्क्रिनिंग समिती प्रकल्प मंजुरीसाठी राज्यस्तरीय मंजुरी समितीकडे सादर करण्यापूर्वी त्याचे मूल्यमापन करेल.
राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेअंतर्गत कृषी संबंधित विभाग
- पीक संवर्धन
- फलोत्पादन
- पशुसंवर्धन आणि मत्स्यव्यवसाय
- दुग्धव्यवसाय विकास
- कृषी संशोधन आणि शिक्षण
- वनीकरण आणि वन्यजीव
- वृक्षारोपण आणि कृषी विपणन
- अन्न साठवण आणि गोदाम
- मृद व जलसंधारण
- कृषी वित्तीय संस्था
- इतर कृषी कार्यक्रम आणि सहकार्य
पात्रता आणि आंतर-राज्य निधी वाटप
- Rashtriya Krishi Vikas Yojana ही योजना देशातील सर्व राज्यांना सेवा देते.
- या योजनेअंतर्गत केंद्र सरकार ६०% निधी खर्च करेल, तर उर्वरित ४०% निधी राज्य सरकार खर्च करेल.
- ईशान्येकडील आणि डोंगराळ राज्यांच्या बाबतीत, केंद्र सरकार 90% खर्च करेल, तर राज्य सरकार 10% खर्च करेल.
- केंद्रशासित प्रदेशांसाठी, केंद्र सरकार या योजनेसाठी वाटप केलेली संपूर्ण रक्कम खर्च करेल.
राज्य कृषी विकास योजनेअंतर्गत आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- पत्त्याचा पुरावा
- उत्पन्न प्रमाणपत्र
- वयाचा पुरावा
- पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
- मोबाईल नंबर
- ईमेल आयडी इ.
राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेसाठी अर्ज कसा करावा ?
- प्रथम, राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेच्या अधिकृत वेबसाइट वर जा.
- आता तुमच्या समोर होम पेज दिसेल.
- होम पेजवर, Apply Now पर्यायावर क्लिक करा.
- यानंतर, अर्जाचा फॉर्म तुमच्या स्क्रीनवर दिसेल.
- तुम्ही अर्जामध्ये विनंती केलेली सर्व माहिती प्रदान करणे आवश्यक आहे.
- आता तुम्हाला सर्व आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- यानंतर, तुम्ही सबमिट पर्याय निवडणे आवश्यक आहे.
- या पद्धतीमध्ये तुम्ही राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेसाठी अर्ज करण्यास पात्र असाल.
राज्य नोडल अधिकाऱ्यांची यादी पाहण्याची प्रक्रिया
- प्रथम, Rashtriya Krishi Vikas Yojana च्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- आता तुमच्या समोर होम पेज दिसेल.
- त्यानंतर, स्टेट नोडल ऑफिसरसाठी निवड निवडा.
- आता तुमच्या स्क्रीनवर एक नवीन पेज दिसेल.
- या लेखात राज्य नोडल अधिकाऱ्यांची यादी आहे.
संपर्क माहिती पाहण्यासाठी प्रक्रिया
- प्रथम, राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- आता तुमच्या समोर होम पेज दिसेल.
- त्यानंतर, तुम्ही आमच्याशी संपर्क साधा पर्यायाला क्लिक करणे आवश्यक आहे.
- आता तुमच्या स्क्रीनवर एक डायलॉग बॉक्स दिसेल.
- हा डायलॉग बॉक्स तुम्हाला संपर्क माहिती तपासण्याची परवानगी देतो.
नित्कर्ष
राष्ट्रीय कृषी विकास योजना ही भारतीय शेतीच्या भविष्यासाठी आशेचा किरण आहे. शाश्वत पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन, शेतकर्‍यांना सशक्त बनवून आणि तंत्रज्ञानाच्या विकासाला पाठिंबा देऊन, Rashtriya Krishi Vikas Yojana भविष्यातील पिढ्यांसाठी अन्न सुरक्षा आणि संपत्तीची हमी देण्यास सक्षम असलेल्या समृद्ध आणि लवचिक कृषी क्षेत्रासाठी फ्रेमवर्क तयार करते. जसजसे आपण पुढे जात आहोत, तसतसे Rashtriya Krishi Vikas Yojana च्या व्हिजनला सतत समर्पण करणे आणि त्याच्या कार्यक्रमांची यशस्वी अंमलबजावणी करणे हे भारतातील कृषी क्षमता अनलॉक करण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांसाठी उज्वल भविष्यासाठी रस्ता उघडण्यासाठी महत्त्वपूर्ण असेल.
मित्रांनो, तुम्हाला राष्ट्रीय कृषी विकास योजना बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. या लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
FAQ
Rashtriya Krishi Vikas Yojana चा लाभ घेण्यास कोण पात्र आहे?
सर्व शेतकरी, विशेषत: लहान आणि सीमांत शेतांना RKVY प्राप्त करण्याचा अधिकार आहे. सर्वसमावेशकता आणि कृषी विकासाला चालना देण्याचा या योजनेचा हेतू आहे.
शेतकरी Rashtriya Krishi Vikas Yojana सहाय्यासाठी अर्ज कसा करतात?
शेतकरी त्यांच्या संबंधित राज्याच्या कृषी विभागाकडून RKVY मिळवू शकतात. अर्ज प्रक्रियेमध्ये राज्याच्या कृषी हिताशी सुसंगत प्रकल्प प्रस्ताव प्रस्तावित करणे समाविष्ट आहे.
अर्जदारासाठी कमाल वयोमर्यादा आहे का?
कमाल वयोमर्यादा नाही. तथापि, अर्जदार अल्पवयीन नसावा.
अर्ज फी आहे का?
नाही, संपूर्ण अर्ज प्रक्रिया पूर्णपणे विनामूल्य आहे.