Asmita Yojana Maharashtra – Asmita Yojana Maharashtra ही महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेली एक महत्त्वाची योजना आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश ग्रामीण भागातील किशोरी मुलींना आणि महिलांना मासिक पाळी दरम्यान स्वच्छता राखण्यासाठी मोफत किंवा स्वस्त दरात सॅनिटरी नॅपकिन्स उपलब्ध करून देणे आहे.
अस्मिता योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे जी महिलांसाठी स्वच्छता आणि आरोग्य यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी राबवण्यात येत आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश ग्रामीण भागातील महिला आणि किशोरवयीन मुलींना स्वस्त दरात सॅनिटरी नॅपकिन्स उपलब्ध करून देणे हा आहे.अस्मिता योजना 30 जानेवारी 2018 रोजी तत्कालीन मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी सुरू केली. ही योजना महिला आणि मुलींमध्ये मासिक पाळीच्या संदर्भात जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि त्यांना स्वच्छता आणि आरोग्य राखण्यास मदत करण्यासाठी राबवण्यात आली.
अस्मिता योजना काय आहे ?
अस्मिता योजना राबविण्याची जबाबदारी महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण उपजीविका अभियानाकडे आहे. त्याची अंमलबजावणी महाराष्ट्र राज्य महिला विकास महामंडळाच्या देखरेखीखाली केली जाते.जिल्हा परिषद, आश्रम आणि सरकारी अनुदानित शाळांमध्ये शिकणाऱ्या मुलींना अस्मिता योजना महाराष्ट्र प्रकल्पामार्फत मोफत सॅनिटरी नॅपकिन दिले जातात.अस्मिता योजनेमुळे मासिक पाळीच्या स्वच्छतेबाबत जागरूकता यशस्वीपणे वाढली आहे. मासिक पाळीशी संबंधित कलंक याने खोटा ठरवला आहे.8 सॅनिटरी नॅपकिन्सचे बंडल किशोरवयीन मुलींना 5 रुपयांच्या सवलतीच्या दरात दिले जातील.

अस्मिता योजनेची उद्दिष्टे :
अस्मिता योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक योजना आहे जी ग्रामीण भागातील महिला आणि मुलींना स्वच्छता आणि आरोग्य सुविधा पुरवण्यासाठी राबवण्यात आली आहे. या योजनेची उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:
मासिक पाळीविषयी जागरूकता वाढवणे:
- Asmita Yojana Maharashtra महिला आणि मुलींमध्ये मासिक पाळीविषयी जागरूकता निर्माण करण्यावर भर देते.
- या योजनेद्वारे शिबिरे आणि कार्यशाळा आयोजित केल्या जातात ज्यामध्ये महिलांना मासिक पाळीची स्वच्छता आणि आरोग्य याबद्दल माहिती दिली जाते.
सॅनिटरी नॅपकिनची उपलब्धता वाढवणे:
- Asmita Yojana Maharashtra ग्रामीण भागातील महिलांना सॅनिटरी नॅपकिन सहज उपलब्ध करून देण्यावर भर देते.
- या योजनेद्वारे महिला बचत गटांना सॅनिटरी नॅपकिन पुरवण्यासाठी निवडले जाते आणि त्यांना प्रशिक्षण आणि अनुदान दिले जाते.
महिलांचे आरोग्य सुधारणे:
- अस्मिता योजना महिलांचे आरोग्य सुधारण्यावर भर देते.
- या योजनेद्वारे महिलांना स्वच्छ आणि आरोग्यदायी जीवन जगण्यासाठी प्रोत्साहन दिले जाते.
मुलींचे शिक्षण वाढवणे:
- अस्मिता योजना मुलींचे शिक्षण वाढवण्यावर भर देते.
- या योजनेद्वारे मुलींना सॅनिटरी नॅपकिन पुरवून मासिक पाळीच्या काळात शाळेतून गैरहजर राहण्यापासून रोखले जाते.

Asmita Yojana Maharshtra Highlights
योजनेचे नाव | अस्मिता योजना ( Asmita Yojana Maharashtra ) |
कोणी सुरू केली | महाराष्ट्र सरकार |
योजनेचे लाभार्थी | ग्रामीण महिला व जिल्हा परिषद शाळांमधील मुली |
योजनेचा लाभ | ग्रामीण भागातील महिलांना तसेच मुलींना अत्यंत कमी दरात सॅनिटरी पॅड मिळणार |
योजनेची सुरुवात | 8 मार्च 2018 |
योजनेचे चालू असलेले वर्ष | 2024 |
Asmita Yojana Maharashtra उपाययोजना :
जनजागृती कार्यक्रम:
- महिला आणि मुलींमध्ये मासिक पाळीविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी शिबिरे आणि कार्यशाळा आयोजित केल्या जात आहेत.
- माहितीपत्रके आणि पोस्टर्स वितरित केले जात आहेत.
महिला बचत गटांना सक्षम बनवणे:
- महिला बचत गटांना सॅनिटरी नॅपकिन पुरवण्यासाठी निवडले जाते आणि त्यांना प्रशिक्षण आणि अनुदान दिले जाते.
शाळांमध्ये मुलींसाठी सुविधा:
- शाळांमध्ये मुलींसाठी स्वच्छ आणि स्वतंत्र शौचालये बांधली जात आहेत.
- मुलींसाठी सॅनिटरी नॅपकिन वितरण यंत्रणा स्थापित केली जात आहे.

अस्मिता योजना – लाभार्थी
ग्रामीण भागातील महिला: ग्रामीण भागातील महिलांना सॅनिटरी नॅपकिन्स सहज उपलब्ध नसतात. ही योजना त्यांना नॅपकिन्स सहज आणि माफक दरात उपलब्ध करून देते.
- शाळांमधील मुली: जिल्हा परिषद शाळांमधील 11 ते 19 वयोगटातील मुली या योजनेच्या लाभार्थी आहेत.
- स्वयंरोजगार महिला बचत गट: महिला बचत गटांना नॅपकिन्स बनवून विकण्यासाठी प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत दिली जाते.
अस्मिता योजना सॅनिटरी नॅपकिन्स: फायदे,
- आरोग्य सुधारणा: स्वच्छता राखल्याने मूत्रसंक्रम आणि इतर आरोग्य समस्या टाळता येतात.
- शिक्षणामध्ये सुधारणा: मुलींना शाळा सोडून देण्याचे प्रमाण कमी होते.
- सामाजिक सहभाग वाढतो: मुलींचा आत्मविश्वास वाढतो आणि समाजात त्यांचा सक्रिय सहभाग वाढतो.
- आर्थिक सक्षमीकरण: स्वयंरोजगार महिला बचत गटांना आर्थिक उत्पन्न मिळते.
- जागृती वाढणे: समाजात मासिक पाळीबद्दल सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण होतो.
Asmita Yojana Maharashtra – वैशिष्ट्ये
Asmita Yojana Maharashtra ही महाराष्ट्र शासनाची ग्रामीण भागातील महिला आणि मुलींसाठी आरोग्य आणि स्वच्छता सुविधा पुरवण्यासाठी राबवण्यात आलेली एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेचे शुभारंभ 8 मार्च 2018 रोजी आंतरराष्ट्रीय महिला दिनानिमित्त तत्कालीन मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या हस्ते करण्यात आले.
योजनेची वैशिष्ट्ये:
- सॅनिटरी नॅपकिनची परवडणारी किंमत: या योजनेअंतर्गत, ग्रामीण भागातील महिला आणि मुलींना ₹5 मध्ये 8 सॅनिटरी नॅपकिनचे पॅकेट उपलब्ध करून दिले जाते.
- जागरूकता निर्माण करणे: मासिक पाळीविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी शाळा, आंगणवाड्या आणि गावांमध्ये जनजागृती कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- शाळांमध्ये सुविधा: शाळांमध्ये मुलींसाठी स्वच्छ स्वच्छतागृहे बांधण्यात येत आहेत.
- रोजगार निर्मिती: महिला बचत गटांना सॅनिटरी नॅपकिन बनवण्यासाठी प्रशिक्षण आणि आर्थिक मदत दिली जाते.
- मोबाइल ॲप: योजनेची अंमलबजावणी आणि लाभार्थ्यांची नोंदणी साठी ‘अस्मिता’ नावाचे मोबाइल ॲप विकसित करण्यात आले आहे.
सॅनिटरी नॅपकिनची खरेदी व विक्री किंमत
महिलांना व अस्मिता कार्डधारक जिल्हा परिषद शाळेतील मुलींसाठी सॅनिटरी नॅपकिनची खरेदी व विक्री किंमत खालीलप्रमाणे राहील.
अ.क्र. | लाभार्थी | सॅनिटरी नॅपकिनचा आकार | 8 पॅडच्या एका पॅकेटची स्वयंसहायता समूहाकडून खरेदी किंमत | नफा | विक्री किंमत |
1 | ग्रामीण भागातील महिला | 240 मी.मी. | 19.20/- रुपये | 4.80/- रुपये | 24/- रुपये |
2 | ग्रामीण भागातील महिला | 280 मी.मी. | 23.20/- रुपये | 5.80/- रुपये | 29/- रुपये |
3 | जिल्हा परिषद शाळेतील 11 ते 19 या वयोगटातील किशोरवयीन मुली | 240 मी.मी. | 4/- रुपये | 1/- रुपये | 5/- रुपये |
अस्मिता योजनेची अंमलबजावणी:
Asmita Yojana Maharashtra राबवण्यासाठी, महाराष्ट्र सरकारने खालील यंत्रणा स्थापन केली आहे:
राज्य स्तरीय समिती:
- या समितीचे अध्यक्ष म्हणून मुख्यमंत्री असतात.
- यात मंत्री, सचिव आणि इतर संबंधित अधिकारी असतात.
जिल्हा स्तरीय समिती:
- या समितीचे अध्यक्ष म्हणून जिल्हाधिकारी असतात.
- यात संबंधित विभागांचे अधिकारी आणि महिलांच्या स्वयंसेवी संस्थांचे प्रतिनिधी असतात.
ग्राम स्तरीय समिती:
- या समितीचे अध्यक्ष म्हणून ग्रामपंचायत अध्यक्ष असतात.
- यात आशा वर्कर, आंगणवाडी सेविका आणि महिला बचत गटाच्या प्रतिनिधी असतात.
योजनेची अंमलबजावणी खालीलप्रमाणे केली जाते:
जिल्हा परिषद शाळांमधील मुलींना:
- शाळांमध्ये मुलींना अस्मिता कार्ड दिले जातात.
- जिल्हा परिषद शाळांमधील मुली या कार्डचा वापर करून बचत गटांकडून सॅनिटरी नॅपकिन विकत घेऊ शकतात.
ग्रामीण महिलांसाठी:
- महिला बचत गटांना सॅनिटरी नॅपकिन पुरवण्यासाठी निवडले जाते.
- या बचत गटांना प्रशिक्षण आणि अनुदान दिले जाते.
- महिला बचत गट महिलांना सॅनिटरी नॅपकिन विकतात.

Asmita Yojana Maharashtra शी संबंधित काही महत्वाचे मुद्दे:
- ही योजना 2018 मध्ये सुरू करण्यात आली.
- या योजनेची अंमलबजावणी ग्रामविकास विभागाद्वारे केली जाते.
- या योजनेसाठी राज्य शासनाने 100 कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे.
- या योजनेअंतर्गत आतापर्यंत 50 लाख महिला आणि मुलींना लाभ मिळाला आहे.
नित्कर्ष :
Asmita Yojana Maharashtra ही स्त्री आरोग्य सुधारणा आणि महिला सक्षमीकरणासाठी महत्वाची योजना आहे. या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील महिलांना आणि शाळांमधील मुलींना स्वच्छ आणि सुरक्षित सॅनिटरी नॅपकिन्स उपलब्ध होतात. तरीही, आव्हाने आहेत आणि योजना अधिक प्रभावीपणे अंमलबजावणीसाठी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. भविष्यात योजनेचा विस्तार करून, नवीन तंत्रज्ञान वापरून आणि जागृती वाढवून ही योजना स्त्री आरोग्य सुधारणा आणि महिला सक्षमीकरणात अधिकाधिक योगदान देऊ शकते.
मित्रांनो, तुम्हाला Asmita Yojana Maharashtra बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.Asmita Yojana Maharashtra लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ) :
प्रश्न: अस्मिता योजना काय आहे?
उत्तर : अस्मिता योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक योजना आहे जी ग्रामीण भागातील महिला आणि मुलींना स्वच्छता आणि आरोग्य सुविधा पुरवण्यासाठी राबवण्यात आली आहे.
प्रश्न: अस्मिता योजनेचे उद्दिष्ट काय आहे?
उत्तर : या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट खालीलप्रमाणे आहेत:
मासिक पाळीविषयी जागरूकता निर्माण करणे
सॅनिटरी नॅपकिनची उपलब्धता वाढवणे
शाळांमध्ये सुविधा पुरवणे
प्रश्न: अस्मिता योजनेचे लाभार्थी कोण आहेत?
उत्तर : ग्रामीण भागातील महिला
ग्रामीण भागातील 11 ते 19 वयोगटातील मुली
प्रश्न: अस्मिता योजनेचे लाभ काय आहेत?
उत्तर : मासिक पाळीविषयी जागरूकता
सॅनिटरी नॅपकिनची उपलब्धता
शाळांमध्ये सुविधा