Pm Vishwakarma Yojana 2024 | प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना

Pm Vishwakarma Yojana :भारताला उत्तम कारागिरीचा मोठा इतिहास आहे, प्रतिभावान कारागीर अनेक वर्षांपासून सुंदर वस्तूंचे उत्पादन करतात. परंतु या कारागिरांना त्यांच्या कंपन्या वाढवताना आणि निधी मिळवण्यात वारंवार अडचणी येतात. सप्टेंबर 2023 मध्ये, भारत सरकारने याला मान्यता म्हणून प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PMVY) सुरू केली. एंड-टू-एंड सपोर्टद्वारे, हा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प पारंपारिक कलाकार आणि कारागीर, ज्यांना विश्वकर्मा म्हणूनही ओळखले जाते, सशक्त करण्याचा प्रयत्न केला आहे.

हे ब्लॉग पोस्ट PMVY ची उद्दिष्टे, फायदे, पात्रता आवश्यकता, अर्जाची प्रक्रिया आणि संभाव्य परिणामांचे परीक्षण करून अधिक तपशीलवार माहिती देते. आम्ही योजनेच्या संभाव्य अडथळ्यांचे परीक्षण करू आणि ती यशस्वी होईल याची खात्री करण्यासाठी उपाय देऊ. सरकारी प्रकल्पांमध्ये तुमची स्वारस्य, भारतीय हस्तकलेसाठी समर्थन किंवा कारागीर पार्श्वभूमी काहीही असो, हा लेख तुम्हाला PMVY ची संपूर्ण माहिती देईल.

काय आहे प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना ?

प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PMVY), सप्टेंबर 2023 मध्ये सुरू करण्यात आली, ही केंद्र सरकारची योजना आहे ज्याचा उद्देश भारतातील पारंपारिक कारागीर आणि कारागीर यांना पाठिंबा देणे आहे, ज्यांना विश्वकर्मा म्हणूनही ओळखले जाते. हे त्यांना सशक्त करण्यासाठी आणि हस्तकला क्षेत्राचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी फायद्यांचे सर्वसमावेशक पॅकेज देते.

प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेची बहुआयामी उद्दिष्टे (PMVY)

भारतातील पारंपारिक कारागीर आणि कारागीर यांच्यामध्ये सर्वांगीण परिवर्तन घडवून आणण्याचे PMVY चे उद्दिष्ट आहे. त्याच्या मुख्य उद्दिष्टांमध्ये सखोल माहिती येथे आहे:

• औपचारिक स्थिती: हा कार्यक्रम कारागिरांना “विश्वकर्मा” असे औपचारिक शीर्षक देतो, हा शब्द ऐतिहासिकदृष्ट्या अत्यंत सक्षम कारागीरांचे वर्णन करण्यासाठी वापरला जातो. या पोचपावतीसोबत एक ओळखपत्र आणि प्रमाणपत्र आहे, जे वैधता आणि अभिमान जोडते.
• वाढलेली दृश्यमानता: औपचारिक ओळख प्राप्त केल्याने अनेक फायदे आणि शक्यता निर्माण होऊ शकतात. कलाकार विशेष प्रदर्शन सहभागासाठी, सामग्रीवर सवलत किंवा सरकारी कार्यक्रमांवर प्रथम डिबसाठी पात्र असू शकतात.
• कौशल्य अंतर बंद करणे: Pm Vishwakarma Yojana चालू शिक्षण आणि विकासाची गरज ओळखते. हे वर्तमान क्षमता सुधारण्यासाठी, नवीन दृष्टिकोन सादर करण्यासाठी आणि बाजाराच्या बदलत्या गरजा समायोजित करण्यासाठी प्रशिक्षण अभ्यासक्रम प्रदान करते.
• उत्तम उत्पादन गुणवत्ता आणि विक्रीक्षमता: हा कार्यक्रम डिझाइन, गुणवत्ता नियंत्रण आणि समकालीन उत्पादन प्रक्रिया यासारख्या क्षेत्रांमध्ये प्रशिक्षण देऊन उत्पादनांची एकूण गुणवत्ता सुधारण्याचा आणि बाजारपेठेत त्यांची स्पर्धात्मकता वाढवण्याचा प्रयत्न करतो.
• वाढलेली उत्पादकता आणि कार्यक्षमता: आधुनिक साधने आणि उपकरणे वापरून कारागिराची उत्पादकता आणि कार्यक्षमता मोठ्या प्रमाणात वाढू शकते. कारागिरांना चांगली साधने खरेदी करण्यात मदत करण्यासाठी, कार्यक्रम टूलकिट किंवा व्हाउचरच्या स्वरूपात आर्थिक सहाय्य प्रदान करतो.
• बाजारपेठेतील प्रासंगिकता जतन करणे: सध्याच्या साधनांच्या मदतीने, कारागीर नवीन कल्पना आणि पद्धती वापरून प्रयोग करू शकतात, त्यांची निर्मिती आज खरेदीदारांसाठी प्रासंगिक आणि इष्ट राहील याची खात्री करून.
• बाजारातील अडथळे तोडून टाकणे: अनेक कारागीरांना किफायतशीर बाजारपेठ आणि मोठा प्रेक्षक शोधण्यात अडचणी येतात. ऑनलाइन संसाधने, सुस्थापित कंपन्यांशी संबंध आणि प्रदर्शनांद्वारे संभाव्य ग्राहकांशी संपर्क साधून, Pm Vishwakarma Yojana हे अंतर कमी करण्याचा प्रयत्न करते.
• विकसनशील कंपनी ॲक्युमेन: हा कार्यक्रम मार्केट कनेक्शन व्यतिरिक्त ब्रँडिंग, मार्केटिंग, आर्थिक व्यवस्थापन आणि मूलभूत कंपनी नियोजन यासारख्या क्षेत्रात सहाय्य प्रदान करू शकतो. हे शिल्पकारांना त्यांच्या कंपन्यांचे यशस्वीरित्या व्यवस्थापन करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या क्षमता प्रदान करू शकते.
• आर्थिक समावेश: कारागिरांना त्यांचे उद्योग सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी, आर्थिक उपलब्धता आवश्यक आहे. कर्जाची परतफेड सुलभ करण्यासाठी आणि उद्योजकतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी, PMVY सवलतीच्या व्याजदरावर तारण न देता कर्ज प्रदान करते.
• शाश्वत उपजीविका: हा कार्यक्रम शाश्वत उपजीविकेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि कारागिरांना त्यांची बाजारपेठ आणि महसूल वाढवण्याची संधी देऊन उत्पन्नाच्या अनधिकृत स्रोतांवर अवलंबून राहण्याचा प्रयत्न करतो.

Pm Vishwakarma Yojana अंतर्गत मिळणारी आर्थिक मदत

PMVY भारतीय कारागीरांना मदत करण्यासाठी अनेक आर्थिक लाभ देते. येथे मुख्य आर्थिक प्रोत्साहनांचे ब्रेकडाउन आहे:

1. अनुदानित कर्जे:

• रक्कम: कारागीर रु. 3 लाख (टप्प्याटप्प्याने वाटप केले जाईल) पर्यंत संपार्श्विक मुक्त कर्ज मिळवू शकतात. हे त्यांना नवीन व्यवसाय उपक्रम सुरू करण्यासाठी, त्यांच्या विद्यमान ऑपरेशनचा विस्तार करण्यासाठी किंवा साधने आणि उपकरणे अपग्रेड करण्यासाठी आवश्यक असलेले भांडवल प्रदान करते.
• व्याजदर: कर्जे अनुदानित व्याजदरांसह येतात, जे त्यांना पारंपारिक सावकारांकडून मिळू शकतील त्यापेक्षा लक्षणीयरीत्या कमी असतात. यामुळे आर्थिक भार कमी होतो आणि कर्जाची परतफेड अधिक व्यवस्थापित होते.

2. टूलकिट प्रोत्साहन:

• रक्कम: योजना रु.15,000  पर्यंत अनुदान देते.  ई-व्हाउचरच्या स्वरूपात. हे त्यांच्या क्राफ्टसाठी विशिष्ट आवश्यक साधने आणि उपकरणे खरेदी करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते. ही आर्थिक मदत अंतर भरून काढण्यास मदत करते आणि कारागिरांना महत्त्वपूर्ण आगाऊ खर्चाशिवाय चांगल्या साधनांमध्ये गुंतवणूक करण्यास अनुमती देते.

3. प्रशिक्षण वेतन:

• रक्कम: तपशील विकसित होत असताना, Pm Vishwakarma Yojana दररोज रु.500 स्टायपेंड देऊ शकते ज्यांनी कौशल्य विकास प्रशिक्षण कार्यक्रमात कारागिरांनी नोंदणी केली आहे . हे प्रशिक्षण घेत असताना आणि स्वतःचे कौशल्य वाढवत असताना उत्पन्नाच्या कोणत्याही नुकसानीची भरपाई करण्यात मदत करते.

4. अप्रत्यक्ष आर्थिक लाभ:

• बाजारपेठेतील प्रवेश: कारागिरांना संभाव्य खरेदीदारांशी जोडून आणि व्यवसाय विकास सुलभ करून, Pm Vishwakarma Yojana मुळे कारागिरांची विक्री आणि उत्पन्न वाढू शकते. ही सुधारित बाजारपेठ दीर्घकाळात थेट आर्थिक फायद्यात बदलते.
• उत्पादन खर्च कमी: योजनेद्वारे प्रदान केलेली आधुनिक साधने आणि उपकरणे किंवा टूलकिट प्रोत्साहनाने खरेदी केल्यामुळे कार्यक्षमता सुधारते आणि संभाव्यतः उत्पादन खर्च कमी होतो. हे कारागिरांसाठी उच्च नफा मार्जिनमध्ये अनुवादित करते.

Pm Vishwakarma Yojana : फायदे

Pm Vishwakarma Yojana पारंपारिक कारागिरांना (विश्वकर्मा) त्यांच्या कलाकुसर आणि व्यवसायाच्या विविध पैलूंमध्ये सक्षम करण्यासाठी डिझाइन केलेल्या फायद्यांचे सर्वसमावेशक पॅकेज ऑफर करते. येथे मुख्य फायद्यांचे ब्रेकडाउन आहे:

• औपचारिक ओळख: अधिकृतपणे एखाद्या व्यक्तीला “विश्वकर्मा” म्हणून नियुक्त करून, कार्यक्रम विश्वासार्हता आणि अभिमान वाढवतो. हे विशेष फायदे आणि संधींमध्ये प्रवेश प्रदान करू शकते.
• आयडी कार्ड: विश्वकर्मा म्हणून, तुम्हाला ओळखपत्र आणि प्रमाणपत्राच्या स्वरूपात तुमच्या स्थितीचा अधिकृत पुरावा दिला जाईल.
• मोफत प्रशिक्षण कार्यक्रम: तुमची सध्याची क्षमता सुधारण्यासाठी, तुम्हाला नवीन पद्धती शिकवण्यासाठी आणि तुम्हाला उद्योगातील घडामोडींची माहिती देण्यासाठी, Pm Vishwakarma Yojana मोफत कौशल्य विकास कार्यक्रम प्रदान करते.
• वाढीव विक्रीयोग्यता: आपल्या क्षमता सुधारून, आपण अधिक चांगल्या वस्तूंचे उत्पादन करू शकता जे ग्राहकांच्या मोठ्या श्रेणीला आकर्षित करतील, ज्यामुळे बाजारातील संधी वाढतील.
• अनुदानित कर्ज: तुम्ही नवीन व्यवसाय सुरू करू शकता, तुमचा सध्याचा व्यवसाय वाढवू शकता किंवा रु.3 लाख सवलतीच्या व्याजदरात पर्यंतच्या तारण-मुक्त कर्जाच्या उपलब्धतेसह सुधारित उपकरणांमध्ये गुंतवणूक करू शकता.
• टूलकिट इन्सेन्टिव्ह: तुम्ही रु.15,000 पर्यंतचे अनुदान वापरून तुमच्या कौशल्याशी संबंधित आवश्यक साधने आणि उपकरणे कमी खर्चात मिळवू शकता.
• संभाव्य प्रशिक्षण स्टायपेंड: कौशल्य विकास प्रशिक्षण घेत असताना गमावलेल्या उत्पन्नाची भरपाई करण्यासाठी, तुम्ही दररोज रु. 500 स्टायपेंड प्राप्त करण्यास पात्र असाल. (स्टायपेंडची पडताळणी अधिकृत अद्यतने प्रलंबित आहे.)
• मार्केट लिंक्स: सहयोग, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म आणि प्रदर्शनांद्वारे, Pm Vishwakarma Yojana कलाकार आणि संभाव्य ग्राहकांमधील अंतर कमी करण्याचा प्रयत्न करते.
• फर्म डेव्हलपमेंट सपोर्ट: तुमची फर्म कार्यक्षमतेने चालवण्यात तुम्हाला मदत करण्यासाठी, प्रोग्राममध्ये ब्रँडिंग, मार्केटिंग, आर्थिक व्यवस्थापन आणि मूलभूत व्यवसाय नियोजन याविषयी सल्ला समाविष्ट असू शकतो.
• उत्तम उत्पादन गुणवत्ता: तुमची कौशल्ये विकसित करणे आणि चांगल्या संसाधनांमध्ये प्रवेश मिळवणे यामुळे उच्च दर्जाची उत्पादने मिळू शकतात, ज्यामुळे तुमची विक्रीयोग्यता आणि प्रतिष्ठा सुधारेल.
• वर्धित कार्यक्षमता: उत्पादन कार्यक्षमता वाढविण्यासाठी आपण आधुनिक तंत्रांचा वापर करून अधिक तयार करू शकता आणि कदाचित पैसे वाचवू शकता.
• शाश्वत उपजीविका: Pm Vishwakarma Yojana तुम्हाला आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होण्यासाठी आणि शाश्वत उपजीविका प्रस्थापित करण्यासाठी आवश्यक असलेली साधने देते, ज्यात बाजारपेठ प्रवेश, आर्थिक सहाय्य आणि कौशल्य विकास यांचा समावेश आहे.

प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजनेसाठी पात्रता निकष :

• एक कारागीर किंवा कारागीर जे त्यांचे हात आणि साधने वापरतात त्यांनी अर्ज करावा.
• अर्जदार स्वयंरोजगाराच्या आधारावर असंघटित क्षेत्रात कार्यरत असावा.
• योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या अठरा कुटुंब-आधारित पारंपारिक व्यापारांपैकी एक अर्जदाराचा व्यवसाय असणे आवश्यक आहे.
• योजनेच्या नोंदणीच्या दिवशी उमेदवाराचे वय किमान अठरा वर्षे असणे आवश्यक आहे.
• अर्जदाराने नोंदणीच्या तारखेला संबंधित व्यापारात सक्रियपणे सहभागी होणे आवश्यक आहे.
• अर्जदाराने PMEGP, PM SVANidhi, किंवा Mudra यांसारख्या फेडरल सरकार किंवा राज्य सरकारांद्वारे ऑफर केलेल्या कोणत्याही समान क्रेडिट-आधारित कार्यक्रमांतर्गत स्वयंरोजगार किंवा कंपनीच्या वाढीसाठी कर्ज घेतले जाऊ शकत नाही.
• एकल कुटुंब सदस्य फक्त नोंदणी करू शकतात आणि योजनेअंतर्गत लाभ मिळवू शकतात.

विश्वकर्मा श्रम सन्मान योजनेत समाविष्ट व्यवसाय :

• राज मिस्त्री
• धोबी
• शिंपी
• सुतार
• लोहार
• सोनार
• शिल्पकार, दगड कोरणारे
• दगड तोडणारे
• मोची/मोची
• बोट बांधणारा
• टोपली/चटई/झाडू मेकर
• बाहुली आणि खेळणी उत्पादक
• हातोडा आणि टूलकिट निर्माता
• फिशिंग नेट निर्माता

Pm Vishwakarma Yojana साठी लागणारी आवश्यक कागदपत्र

• आधार कार्ड
• पॅन कार्ड
• प्रमाणपत्र किंवा दस्तऐवज:
• जन्म प्रमाणपत्र
• शिधापत्रिका
• बँक खाते तपशील

Pm Vishwakarma Yojana अर्ज प्रक्रिया

(i) पात्र लाभार्थ्यांनी त्यांच्या जवळच्या स्थानिक CSC द्वारे स्वतःची नोंदणी करणे आवश्यक आहे.

(ii) प्राप्तकर्ता एकटा किंवा CSC च्या सहाय्याने प्रगणक किंवा ग्रामस्तरीय उद्योजक (VLEs) द्वारे अर्ज करू शकतो.

नोंदणी:

• पायरी 1: “PM Vishwakarma’s Official Portal” वर जा आणि वरच्या उजव्या कोपऱ्यात “Login” वर क्लिक करा. त्यानंतर “CSC – Register Artisans” पर्याय दिसेल त्यावर क्लिक करा.

 ते तुम्हाला नोंदणी क्षेत्रात घेऊन जातील.

• पायरी 2: “आता नोंदणी” पृष्ठावरील प्रश्नांच्या प्रत्येक संचासाठी “होय” किंवा “नाही” निवडल्यानंतर “सुरू ठेवा” निवडा. “आधार पडताळणी” पेजवर तुमच्या आधार खात्याशी लिंक केलेल्या तुमच्या मोबाइल नंबरवर तुम्हाला मिळालेला 6-अंकी ओटीपी एंटर करा. “सुरू ठेवा” निवडा. पुढील पृष्ठावर तुमचा आधार क्रमांक आणि आधार नोंदणीकृत मोबाइल क्रमांक दोन्ही प्रविष्ट करा. “सुरू ठेवा” निवडा.

अर्ज:

• पायरी 1: जवळच्या CSC स्थानावर जा आणि बायोमेट्रिक पडताळणी प्रक्रिया पूर्ण करा.
• पायरी 2: सर्व आवश्यक माहिती प्रविष्ट करून ऑनलाइन अर्ज पूर्ण करा, नंतर “सबमिट करा” वर क्लिक करा. तुमच्या रेकॉर्डसाठी पुढील स्क्रीनवर “ॲप्लिकेशन नंबर” ची नोंद घ्या. “पूर्ण झाले” दाबा.

प्रमाणीकरण:

• पायरी 1: ग्रामपंचायत किंवा ULB स्तरावर, पात्रतेची पुष्टी करा.
• पायरी 2: जिल्हा अंमलबजावणी समिती अर्जांचे पुनरावलोकन करते आणि शिफारस करते.
• टप्पा 3: लाभार्थ्यांच्या पात्रतेची पडताळणी केल्यानंतर, स्क्रीनिंग समिती लाभार्थ्यांच्या नोंदणीला अंतिम मान्यता देईल.

लाभ वितरण:

• तीन-चरण पडताळणी प्रक्रिया यशस्वीरित्या पूर्ण केल्यानंतर कलाकार आणि शिल्पकार या योजनेअंतर्गत औपचारिकपणे विश्वकर्मा म्हणून नोंदणी करतील. त्यांना पीएम विश्वकर्मा ओळखपत्र, डिजिटल आयडी आणि डिजिटल प्रमाणपत्र दिले जाईल. प्रमाणपत्राच्या मदतीने उमेदवारांना विश्वकर्मा म्हणून ओळखले जाईल, ज्यामुळे त्यांना योजनेद्वारे ऑफर केलेल्या सर्व लाभांचा वापर करता येईल.

नित्कर्ष :

प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PMVY) भारतातील प्रतिभावान कारागीरांसाठी आशेचा किरण म्हणून उदयास आली आहे. ओळख, कौशल्य विकास, आर्थिक मदत, बाजारपेठेतील संबंध आणि व्यवसाय विकास समर्थन देऊन, Pm Vishwakarma Yojana ही कारागिरांना आव्हानांवर मात करण्यासाठी, त्यांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि भारताच्या कारागिरीचा समृद्ध वारसा चालू ठेवण्यासाठी सक्षम करते. आपल्या सर्वांगीण दृष्टीकोनासह, PMVY मध्ये हस्तकला क्षेत्राचे पुनरुज्जीवन करण्याची आणि विश्वकर्मा समुदायाची भरभराट करण्याची क्षमता आहे.

मित्रांनो, तुम्हाला Pm Vishwakarma Yojana बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.Pm Vishwakarma Yojana लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ) :

केंद्र सरकारच्या इतर योजना

पंतप्रधान मत्स्य संपदा योजना	ई-श्रम योजना
राष्ट्रीय कृषी विकास योजना	प्रधानमंत्री ग्रामीण आवास योजना
महिला समृद्धी योजना	विकलांग आवास योजना
आम आदमी विमा योजना	पंतप्रधान मातृ वंदना योजना
महिला सन्मान बचत पत्र योजना	बालिका समृद्धी योजना
विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना	जननी सुरक्षा योजना
पंतप्रधान यशस्वी योजना	प्रधानमंत्री वय वंदना योजना
राष्ट्रीय वयोश्री योजना	पंतप्रधान मोदी योजना
प्रगती शिष्यवृत्ती योजना	पंतप्रधान सौभाग्य योजना
पंतप्रधान जनमन योजना	प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना
अटल पेन्शन योजना	प्रधानमंत्री सूर्य घर मोफत वीज योजना
प्रधानमंत्री आवास योजना