National Family Benefit Scheme – नमस्कार मित्रांनो,आज आपण ह्या लेखात national family benefit scheme बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेणार आहोत .ह्या लेखात तुम्हाला national family benefit scheme काय आहे, तिचे फायदे काय आहेत,कोण ह्या योजनेचा लाभ घेऊ शकतो तसेच national family benefit scheme साठी लागणाऱ्या आवश्यक कागद पत्रांबद्दल संपूर्ण माहिती वाचायला मिळेल national family benefit scheme बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेण्यासाठी लेख संपूर्ण वाचा.
कुटुंबासाठी मुख्य प्रदाता गमावल्यास घातक भावनिक आणि आर्थिक परिणाम होऊ शकतात. ही वस्तुस्थिती मान्य करून, भारत सरकारने या कुटुंबांना अत्यंत आवश्यक आर्थिक सहाय्य देण्याच्या उद्देशाने राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजना (NFBS) सुरू केली.
सरकारचा NFBS हा एक सामाजिक कल्याण कार्यक्रम आहे ज्याचा उद्देश दारिद्र्य पातळीखालील कुटुंबांना आर्थिक मदत देणे आहे. मूलतः कुटुंबातील मृत्यूचा अनुभव घेणाऱ्या कुटुंबांवरील आर्थिक ताण कमी करण्यासाठी तयार करण्यात आलेला, हा कार्यक्रम कालांतराने लाभार्थ्यांच्या विस्तृत गटाचा समावेश करण्यासाठी आणि अधिक व्यापक समर्थन प्रणाली प्रदान करण्यासाठी विस्तारित झाला आहे.
National Family Benefit Scheme काय आहे ?
राष्ट्रीय सामाजिक सहाय्य कार्यक्रम (NSAP) च्या तत्वाखाली MoRD द्वारे चालवलेला एक कुटुंब सहाय्य कार्यक्रम. या योजनेंतर्गत, मृत्यूच्या कारणाची पर्वा न करता, मुख्य कमावत्याचे निधन झाल्यास, शोकग्रस्त कुटुंबांना आर्थिक मदत मिळते. मृत गरीब व्यक्तीच्या घरातील जिवंत सदस्य जो स्थानिक तपासणीनंतर घराचा प्रमुख होण्याचा निर्धार केला आहे त्याला कुटुंबाचा लाभ मिळेल. अठरा वर्षांहून अधिक व साठ वर्षांखालील असताना अशा कमावत्याचे निधन झाले असल्यास या योजनेचा लाभ घेता येतो.
National Family Benefit Scheme ची उद्दीष्ट्ये
खालील उद्दिष्टे लक्षात घेऊन National Family Benefit Scheme ची स्थापना करण्यात आली:
- NFBS चे मुख्य उद्दिष्ट हे आहे की मुख्य कमावत्याचे निधन झाल्यास कुटुंबांना त्वरित आर्थिक सहाय्य देणे. कुटुंबांना त्यांच्या अत्यंत असुरक्षित वेळी आधार देऊन गरिबी आणि निराशेच्या दुष्टचक्रापासून दूर ठेवणे हे या योजनेचं ध्येय आहे.
- तात्काळ आर्थिक मदत देणे : शोकग्रस्त कुटुंबांना त्यांच्या दुःखाच्या वेळी एकरकमी अनुदान देणे , तत्काळ आर्थिक भार कमी करणे .
- असुरक्षित कुटुंबांना आधार : दारिद्रय़रेषेखालील (BPL) कुटुंबांवर लक्ष केंद्रित करणे ज्यांना कमावणाऱ्याच्या निधनामुळे उत्पन्नात लक्षणीय नुकसान होते.
- सामाजिक सुरक्षेला चालना देणे : गरीब कुटुंबांसाठी सामाजिक सुरक्षा जाळे तयार करण्यात योगदान देणे , आव्हानात्मक काळात लवचिकता आणि सन्मान वाढवणे.
National Family Benefit Scheme चे फायदे
- मृत गरीब व्यक्तीच्या कुटुंबातील उर्वरित सदस्यांना ₹ 20,000/- ची एकरकमी पेमेंट केली जाईल जर स्थानिक तपासणीद्वारे असे निश्चित केले जाईल की ते घराचे प्रमुख आहेत.
- कुटुंबातील कमावत्याच्या मृत्यूच्या प्रत्येक प्रकरणात ही मदत दिली जाईल.
- पात्र कुटुंबांना एक-वेळ रोख भेट दिली जाते; लाभार्थी राज्य किंवा केंद्रशासित प्रदेशानुसार रक्कम बदलते. शिवाय, कार्यक्रम काही भागात दफन शुल्क आणि मुलांच्या शालेय शिक्षणासह मदतीसह फायदे प्रदान करतो.
प्रभाव आणि महत्त्व:
NFBS ने भारतातील अनेक घरांना फायदा झाल्याचा पुरावा आहे:
- आर्थिक सहाय्य: एकरकमी पुरस्कार राहणीमान, वाहतूक आणि इतर आवश्यक खर्चासाठी त्वरित सवलत देते.
- कमी झालेली असुरक्षितता:अनपेक्षित उत्पन्नाच्या नुकसानीमुळे हि योजना कुटुंबांना आणखी दारिद्र्यात पडण्यापासून रोखते.
- सशक्तीकरण आणि सन्मान: ज्या कुटुंबांना आर्थिक सहाय्य मिळते ते त्यांचा सन्मान टिकवून ठेवत तणावपूर्ण परिस्थितींना अधिक चांगल्या प्रकारे सामोरे जाण्यास सक्षम असतात.
- सामाजिक कल्याणास प्रोत्साहन देणे: गरजेच्या वेळी मदत देऊन, NFBS अधिक समावेशक आणि काळजी घेणारा समाज निर्माण करण्यास मदत करते.
| योजनेचे नाव | राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजना ( National Family Benefit Scheme) |
| कोणी सुरु केली | केंद्र सरकार |
| उद्दीष्ट्य | NFBS चे मुख्य उद्दिष्ट हे आहे की मुख्य कमावत्याचे निधन झाल्यास कुटुंबांना त्वरित आर्थिक सहाय्य देणे. कुटुंबांना त्यांच्या अत्यंत असुरक्षित वेळी आधार देऊन गरिबी आणि निराशेच्या दुष्टचक्रापासून दूर ठेवणे हे या योजनेचं ध्येय आहे. |
| अर्ज प्रक्रिया | ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन |
| आर्थिक मदत | २०००० रुपये |
राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजनेसाठी पात्रता
- उमेदवार भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे.
- अर्जदाराचे कुटुंब फेडरल दारिद्र्य रेषेखालील (BPL) असणे आवश्यक आहे.
- अर्जदाराच्या कुटुंबातील प्राथमिक उदरनिर्वाहकर्ता मरण पावला असावा.
- मरण पावलेला कमावणारा माणूस अठरा वर्षांपेक्षा मोठा आणि साठ वर्षांपेक्षा लहान असावा.
- उमेदवार हा कुटुंबाचा भावी उत्पन्नाचा मुख्य प्रदाता असणे आवश्यक आहे.
राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजने समोरील अडथळे
त्याचे फायदे असूनही, National Family Benefit Scheme समोर अनेक अडथळे आहेत.
- मर्यादित जागरूकता: सर्व समुदाय आणि क्षेत्र या सेवेबद्दल समान जागरूक किंवा सक्षम नसू शकतात.
- पात्रतेबद्दल चिंता: तुलनात्मक संघर्षातून जात असलेली काही पात्र कुटुंबे BPL निकषानुसार समाविष्ट केली जाऊ शकत नाहीत.
- दीर्घकालीन शाश्वतता: योजनेचे दीर्घकालीन अस्तित्व पुरेसा निधी आणि प्रभावी प्रशासन प्रदान करण्यावर अवलंबून आहे.
- परिणामकारकतेबाबत चर्चा: काहींचे म्हणणे आहे की एकवेळचे वेतन अपुरे दीर्घकालीन समर्थन आणि अधिक व्यापक सहाय्य प्रदान करते.
राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजनेसाठी मार्ग
योजनेची परिणामकारकता वाढवण्यासाठी खालील काही संभाव्य युक्त्या आहेत:
- विस्तारित आउटरीच आणि जागरूकता उपक्रम: जवळपासचे नेते आणि समुदाय गट यांच्याशी सहयोग केल्याने कार्यक्रमाचे प्रोफाइल मोठ्या प्रमाणात वाढू शकते.
- पात्रता निकषांचे पुनरावलोकन: खरोखर पात्र असलेल्या कुटुंबांना मदत दिली जाईल याची हमी देण्यासाठी सर्वसमावेशक पात्रता शक्यता तपासणे.
- पूरक सहाय्याची तपासणी करणे: मुलांच्या शैक्षणिक शिष्यवृत्ती किंवा कौशल्य विकास कार्यक्रम यासारख्या दीर्घकालीन समर्थन पद्धतींचा विचार करणे.
ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया (national family benefit scheme online apply)
- पायरी 1: योजनेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांच्या परिशिष्ट-III (पृष्ठ 47) मध्ये समाविष्ट केलेला अर्ज https://nsap.nic.in/Guidelines/nsap_guidelines_oct2014.pdf येथे मुद्रित करा.
- अर्ज फॉर्म विनामूल्य आहेत आणि तहसील समाज कल्याण अधिकारी (TSWO) किंवा जिल्हा समाज कल्याण अधिकारी (DSWO) यांच्याकडून उपलब्ध आहेत.
- पायरी 2: अर्जाचे फॉर्म, योग्यरित्या पूर्ण केलेले आणि आवश्यक कागदपत्रे वैयक्तिक राज्य सरकारांनी नामनिर्देशित केलेल्या योग्य अधिकाऱ्याकडे वितरित करणे आवश्यक आहे. अर्जदाराने अर्ज भरणे आवश्यक आहे आणि त्यांचे निवासस्थान, जन्मतारीख, उत्पन्न, स्थिती आणि मृत्यू प्रमाणपत्राची कागदपत्रे प्रदान करणे आवश्यक आहे. संबधित TSWO ला याद्या संकलित करण्याआधी आणि ब्लॉक लेव्हल मंजुरी समितीकडे पाठवण्यापूर्वी संपूर्ण प्रकरण प्राप्त करणे आवश्यक आहे. त्यानंतर, प्रकरणे DSWO कडे पाठवली जातात, जिथे समाज कल्याण विभागाच्या महासंचालकांच्या नेतृत्वाखालील जिल्हा-स्तरीय मंजुरी समितीद्वारे त्यांचे पुनरावलोकन केले जाते.
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया
- UMANG ॲप डाउनलोड करा किंवा https://web.umang.gov.in/web_new/home या वेबसाइटला भेट द्या.
- व्यक्ती त्यांच्या OTP आणि सेलफोन नंबरसह लॉग इन करू शकते.
- लॉग इन केल्यानंतर नागरिक एनएसएपी शोधू शकतात.
- “ऑनलाइन अर्ज करा” निवडा.
- आवश्यक फील्ड पूर्ण करा, पेन्शन पेमेंट पद्धत निवडा, एक चित्र संलग्न करा आणि “सबमिट करा” दाबा.
आवश्यक कागदपत्रे
मृत ब्रेडविनरशी संबंधित कागदपत्रे –
- मृत्यु प्रमाणपत्र.
- ओळखीचा पुरावा.
- पत्त्याचा पुरावा.
- कुटुंबाचे बीपीएल कार्ड / रेशन कार्ड.
- फॅमिली आयडी / सदस्य आयडी.
कुटुंब सदस्याशी संबंधित दस्तऐवज सहाय्य प्रदान केले जाईल –
- ओळखीचा पुरावा.
- पत्त्याचा पुरावा.
- वयाचा पुरावा.
- फॅमिली आयडी / सदस्य आयडी.
- आधार सीडेड बँक खाते / पोस्ट ऑफिस खात्याचे तपशील.
- पासपोर्ट साइज फोटो
नित्कर्ष :
भारतातील अनेक कुटुंबांसाठी, National Family Benefit Scheme अत्यंत नुकसानीच्या वेळी गंभीर आर्थिक मदत देऊन एक आवश्यक सुरक्षा जाळी प्रदान करते. अडथळे असले तरीही, जागरूकता सुधारण्यासाठी, प्रवेशयोग्यतेची हमी देण्यासाठी आणि अतिरिक्त समर्थन मॉडेल्सची तपासणी करण्यासाठी सतत पुढाकार घेणे कार्यक्रमाची प्रभावीता अनुकूल करण्यासाठी आवश्यक आहे. हे अडथळे कमी करण्यासाठी आणि सामरिक सुधारणा राबविण्यासाठी सक्रिय उपायांद्वारे, एनएफबीएस आर्थिक त्रास कमी करणे आणि संवेदनाक्षम लोकसंख्येमध्ये लवचिकता वाढवणे हे त्याचे उद्दिष्ट टिकवून ठेवू शकते.
मित्रांनो, तुम्हाला National Family Benefit Scheme बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता.National Family Benefit Scheme लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो,अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
Frequently Asked Questions (FAQs):
प्रश्न : राष्ट्रीय कुटुंब लाभ योजनेसाठी कोण पात्र आहे?
उत्तर : दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंब ज्यांनी नैसर्गिक किंवा अपघाती कारणांमुळे आपला प्राथमिक कमावणारा (18-60 वर्षे वयाचा) गमावला आहे.
प्रश्न : मी योजनेसाठी अर्ज कसा करू शकतो?
उत्तर : अर्ज प्रक्रिया आणि आवश्यक कागदपत्रांसाठी तुमच्या जवळच्या जिल्हा समाज कल्याण कार्यालयाशी संपर्क साधा किंवा अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
प्रश्न : लाभ मासिक किंवा एकरकमी म्हणून दिले जातील?
उत्तर : या योजनेंतर्गत एकरकमी आर्थिक मदत एकरकमी म्हणून दिली जाईल.
प्रश्न : NFBS कडून कुटुंबाला दिले जाणारे सर्वाधिक आर्थिक सहाय्य किती आहे?
उत्तर : या उपक्रमांतर्गत एका कुटुंबाला ₹20,000 एकवेळ मदत मिळेल.