Beti Bachao Beti Padhao Yojana – बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना ही भारत सरकारने मुलींसाठी सुरू केलेली महत्त्वाची योजना आहे. या योजनेचा उद्देश आहे – मुलींचा जन्मदर वाढवणे आणि मुलींचे शिक्षण प्रोत्साहित करणे. आज आपण या लेखात या योजनेची संपूर्ण माहिती, फायदे, पात्रता, कसे अर्ज करायचे, आणि या योजनेत किती पैसे मिळतात हे पाहणार आहोत.
भारतातील लैंगिक असमानता ही एक गंभीर समस्या आहे. स्त्री भ्रूणहत्या, मुलींचे शिक्षणात होणारे अडथळे, आणि सामाजिक भेदभाव यासारख्या अनेक समस्यांमुळे मुलींची संख्या आणि त्यांची सामाजिक स्थिती दयनीय आहे. या समस्येवर मात करण्यासाठी भारत सरकारने बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ (BBBP) योजना २०१५ मध्ये सुरू केली.
Beti Bachao Beti Padhao Yojana काय आहे ?
बेटी बचाओ बेटी पढाओ याचा अर्थ – मुलगी वाचवा, मुलगी शिकवा. ही योजना मुलींसाठी समाजात समानता, शिक्षण आणि सुरक्षितता मिळवून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. ही योजना मुलींच्या जन्माआधीच होणारी भ्रूणहत्या थांबवण्यासाठी मोठे पाऊल ठरली आहे.
मुलीला बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेत सहभागी होण्यासाठी मुलीच्या पालकांनी तिच्यासाठी राष्ट्रीय बँकेत किंवा स्थानिक पोस्ट ऑफिसमध्ये खाते तयार करणे आवश्यक आहे. याद्वारे, मुलीने बँक खाते सुरू केल्यापासून आणि ती 14 वर्षां पर्यंत सुरू ठेवल्यास, त्यांना निश्चित रक्कम जमा करणे आवश्यक असेल. मुलगी जन्माला येताच हे बँक खाते सुरू करू शकतात आणि ती दहा वर्षांची होईपर्यंत ते करू शकते.बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेचे उद्दिष्ट आपल्या देशातील महिला नागरिकांचे जीवन आणि संभावना सुधारणे हे आहे. बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना 2021 मध्ये सहभागी होण्यासाठी मुलगी 14 वर्षांची होईपर्यंत पालकांनी पैसे जमा केले पाहिजेत. या रकमेतील 50% मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर काढली जाऊ शकते आणि संपूर्ण रक्कम मुलीच्या लग्नासाठी काढली जाऊ शकते. मुलगी २१ वर्षांची झाली कि.

बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ योजना : उद्दिष्टे
भारतात लैंगिक असमानता ही एक गंभीर समस्या आहे. स्त्री भ्रूणहत्या, मुलींचे शिक्षणात होणारे अडथळे, आणि सामाजिक भेदभाव यासारख्या अनेक समस्यांमुळे मुलींची संख्या आणि त्यांची सामाजिक स्थिती दयनीय आहे. स्त्री-पुरुष गुणोत्तर 1000 पुरुषांमागे 940 स्त्रिया इतके कमी आहे.
या समस्येवर मात करण्यासाठी भारत सरकारने Beti Bachao Beti Padhao Yojana (BBBP) २०१५ मध्ये सुरू केली. या योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:
- स्त्री भ्रूणहत्येची प्रथा रोखणे आणि लैंगिक निवडीला प्रतिबंध करणे हे या योजनेचे मुख्य ध्येय आहे.
- यासाठी, कायद्याची अंमलबजावणी कडक करणे, जनजागृती मोहिमा राबवणे आणि स्त्री भ्रूणहत्या करणाऱ्यांवर कठोर कारवाई करणे यासारख्या उपाययोजना राबवल्या जातात.
- मुलींचे शिक्षण आणि सक्षमीकरणाला प्रोत्साहन देणे हे या योजनेचे दुसरे महत्त्वाचे ध्येय आहे.
- यासाठी, मुलींसाठी विविध शिष्यवृत्त्या आणि शिक्षण शुल्क सवलत योजना राबवल्या जातात.
- मुलींना कौशल्य प्रशिक्षण देऊन त्यांना रोजगारक्षम बनवण्यावरही भर दिला जातो.
- मुलींच्या आरोग्य आणि पोषणाची काळजी घेणे हे या योजनेचे आणखी एक महत्त्वाचे ध्येय आहे.
- यासाठी, मुलींसाठी विविध आरोग्य आणि पोषण योजना राबवल्या जातात.
- मुलींमध्ये रक्ताल्पता आणि कुपोषण यासारख्या समस्यांवर मात करण्यावरही भर दिला जातो.
- मुलींसाठी सुरक्षित आणि सन्मानजनक वातावरण निर्माण करणे हे या योजनेचे चौथे ध्येय आहे.
- यासाठी, लैंगिक हिंसाचाराविरुद्ध कायद्याची अंमलबजावणी कडक करणे आणि मुलींना लैंगिक हिंसाचारापासून संरक्षण देण्यासाठी विविध उपाययोजना राबवल्या जातात.
- समाजात लैंगिक समानतेची जागरूकता निर्माण करणे हे या योजनेचे पाचवे ध्येय आहे.
- यासाठी, विविध जनजागृती मोहिमा राबवल्या जातात आणि लोकांमध्ये मुली आणि मुलांमध्ये समानता असल्याची भावना रुजवण्याचा प्रयत्न केला जातो.
बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेत किती पैसे जमा करावे लागतील? आणि किती पैसे परत मिळतील?
Beti Bachao Beti Padhao Yojana चा एक भाग म्हणून, तुम्हा सर्वांना 14 वर्षांच्या कालावधीसाठी पैसे बँकेत ठेवावे लागतील. मुलगी 18 वर्षांची झाली की तुम्ही तुमचे पैसे काढू शकाल. मुलगी 21 वर्षांची झाल्यावर ही योजना संपते.
वार्षिक 12,000 रुपये जमा केल्यावर
- जर तुम्ही मासिक एक हजार रुपयांची गुंतवणूक केली तर तुमच्याकडे चौदा वर्षांत एक लाख अठ्ठावन्न हजार आणि एका वर्षात बारा हजार रुपये होतील.
- बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेअंतर्गत तुम्हाला मिळणारी रक्कम सहा लाख सात हजार एकशे आठ आहे.
वार्षिक १.५० लाख रुपये जमा केल्यावर
- तुम्ही वार्षिक 1.5 लाख रुपये जमा केल्यास 14 वर्षांत तुमच्या खात्यात 21 लाख रुपये जमा होतील.
- या व्यवस्थेअंतर्गत, तुम्हाला आता 72 लाख रुपये मिळतील.

पीएम बीबीबीपी योजनेचे फायदे
- Beti Bachao Beti Padhao Yojana चा लाभ घेण्यासाठी तुम्ही तुमच्या मुलीच्या जन्मापासून ती दहा वर्षांची होईपर्यंत तिचे बँक खाते उघडू शकता.
- मुलींचे संरक्षण आणि शिक्षणाच्या दृष्टीने हा कार्यक्रम उत्कृष्ट आहे.
- ही योजना अमलात आणल्यास देश आपल्या मुलींची हत्या थांबवू शकतो.
- बेटी बचाओ बेटी पढाओ कार्यक्रमांतर्गत मुलींना त्यांच्या लग्नासाठी आणि शिक्षणासाठी सरकारकडून आर्थिक मदत मिळणार आहे.
- मुलगा-मुलगी असा भेदभाव कमी होईल.
- हे तुम्हाला बेटी बचाओ बेटी पढाओ उपक्रमांतर्गत तुम्ही दिलेले पैसे आणि सरकारने दिलेले आर्थिक सहाय्य मिळून दिले जाईल.
- जर तुम्हाला बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल तर तुम्ही अधिकृत वेबसाइटवर नोंदणी करणे आवश्यक आहे.
बेटी बचाओ बेटी पढाओ कार्यक्रमासाठी पात्रता
- मुलीने या कार्यक्रमांतर्गत नोंदणी करण्यासाठी, तिचे वय 10 वर्षे असणे आवश्यक आहे.
- मुलीच्या नावाने सुकन्या समृद्धी खाते तयार करणे आवश्यक आहे.
- मुलीला कायमचे भारतात राहावे लागेल.

Beti Bachao Beti Padhao Yojana ची कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- पालकांचे ओळखपत्र
- मुलीचे जन्म प्रमाणपत्र
- मोबाईल नंबर
- पत्त्याचा पुरावा
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
Beti Bachao Beti Padhao Yojana ची अंमलबजावणी
ही योजना केंद्र सरकारद्वारे चालवली जाते. यासाठी विविध मंत्रालये आणि विभाग एकत्र काम करतात. महिला आणि बाल विकास मंत्रालय हे या योजनेचे मुख्य मंत्रालय आहे. या मंत्रालयाच्या देखरेखेखाली शिक्षण मंत्रालय आणि आरोग्य व कुटुंब कल्याण मंत्रालय देखील सक्रियपणे सहभागी आहेत.
योजनेची अंमलबजावणी तीन स्तरांवर केली जाते:
- राष्ट्रीय स्तर: येथे योजनेची धोरणे आणि नियम तयार केले जातात. तसेच, संपूर्ण देशात योजनेचे योग्य नियोजन केले जाते.
- राज्य स्तर: प्रत्येक राज्यामध्ये योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी राज्यस्तरीय कृती योजना तयार केली जाते. राज्याच्या गरजेनुसार आणि परिस्थितीनुसार बदल केले जातात.
- जिल्हा स्तर: जिल्ह्यांमध्ये प्रत्यक्ष काम केले जाते. यासाठी जिल्हाधिकारी आणि इतर संबंधित अधिकारी यांच्यावर जबाबदारी सोपवण्यात येते.
बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया
Beti Bachao Beti Padhao Yojana साठी नोंदणी करण्यासाठी आणि त्याचे लाभ मिळविण्यासाठी, देशातील प्रत्येक नागरिकाने खाली दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
- नोंदणीसाठी प्रथम महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटचा वापर करणे आवश्यक आहे. अधिकृत वेबसाइटवर प्रवेश केल्यानंतर आपल्याला मुख्य पृष्ठासह समोर दिसेल .

- महिला सक्षमीकरण योजना हा पर्याय या मुख्यपृष्ठावर उपलब्ध आहे. क्लिक करून हा पर्याय निवडा.
- त्यानंतर पुढील पृष्ठ तुमच्या समोर येईल. तुम्ही या पेजवर बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना पर्याय निवडणे आवश्यक आहे. संगणक स्क्रीन नंतर तुम्हाला पाहण्यासाठी नवीन पृष्ठाकडे वळेल.
- त्यानंतर, सर्वसमावेशक तपशीलांचा अभ्यास करा आणि नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी सूचनांचे पालन करा.
मी ऑफलाइन बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेसाठी अर्ज कसा करू शकतो?
प्रधानमंत्री Beti Bachao Beti Padhao Yojana ऑफलाइन अर्जांसाठी देखील उपलब्ध आहे. हे करण्यासाठी, फक्त प्रदान केलेल्या सोप्या सूचनांचे अनुसरण करा.
- तुम्ही प्रथम जवळच्या पोस्ट ऑफिस किंवा सरकारी बँकेच्या शाखेला भेट दिली पाहिजे.
- त्यानंतर, तुम्ही बेटी बचाओ बेटी पढाओ अर्ज प्राप्त करून तो पूर्णपणे भरा.
- एकदा तुम्ही अर्जाचा फॉर्म पूर्णपणे भरल्यानंतर, तुम्ही कोणतेही आवश्यक सहाय्यक कागदपत्रे जोडणे आवश्यक आहे.
- यावेळी संबंधित बँक अधिकाऱ्याकडे अर्ज पाठवा. बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेसाठी तुमचा अर्ज अशा प्रकारे पूर्ण होईल.
नित्कर्ष :
Beti Bachao Beti Padhao Yojana (BBBP) ही मुलींच्या शिक्षण आणि सक्षमीकरणासाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि दूरगामी योजना आहे. या योजनेमुळे स्त्री भ्रूणहत्येचे प्रमाण कमी झाले आहे आणि मुलींच्या शिक्षणात वाढ झाली आहे. मुलींच्या सामाजिक आणि आर्थिक स्थितीतही सुधारणा होत असल्याचे दिसत आहे .तथापि, अजूनही अनेक आव्हाने आहेत ज्यांचा सामना करणे आवश्यक आहे. सामाजिक रूढी, लैंगिक भेदभाव, आणि शिक्षणाचा अभाव ही काही प्रमुख आव्हाने आहेत.या आव्हानांवर मात करण्यासाठी, BBBP योजनेला अधिक मजबूत आणि प्रभावी बनवणे आवश्यक आहे. यात सामाजिक रूढी आणि लैंगिक भेदभावाविरूद्ध लढा देणे, मुलींच्या शिक्षणासाठी अधिक सुविधा निर्माण करणे, आणि महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी प्रयत्न करणे यांचा समावेश आहे.
मित्रांनो, तुम्हाला Beti Bachao Beti Padhao Yojana बद्दल दिलेली माहिती कशी वाटली? तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. Beti Bachao Beti Padhao Yojana लेखाबाबत तुमच्या काही सूचना असतील तर तुम्ही आम्हाला कमेंट करून सांगू शकता. मित्रांनो, अशा सरकारी योजनांशी संबंधित अपडेट माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या https://yojanaparichay.com/ या वेबसाइटला भेट देत रहा.
Frequently Asked Questions (FAQs):
प्रश्न: Beti Bachao Beti Padhao Yojana योजना काय आहे?
उत्तर: बेटी बचाओ बेटी पढ़ाओ (BBBP) योजना ही मुलींच्या शिक्षण आणि सक्षमीकरणासाठी भारत सरकारची एक प्रमुख योजना आहे.
प्रश्न: BBBP योजनेचे उद्दिष्ट काय आहे?
उत्तर: स्त्री भ्रूणहत्या आणि लैंगिक निवडीला प्रतिबंध करणे.
मुलींच्या शिक्षणात वाढ करणे.
प्रश्न: Beti Bachao Beti Padhao Yojana योजनेचे प्रमुख घटक कोणते आहेत?
उत्तर: जनजागृती मोहिमा
आर्थिक मदत
कायदेशीर उपाय
संस्थात्मक मजबूती
प्रश्न: BBBP योजनेचे फायदे काय आहेत?
उत्तर: लिंग अनुपात सुधारणे
सामाजिक विकास
आर्थिक विकास
प्रश्न: BBBP योजनेचा लाभ घेण्यासाठी मला काय करावे लागेल?
उत्तर: तुम्हाला संबंधित योजनेसाठी अर्ज करणे आवश्यक आहे.
तुम्ही ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज करू शकता.
अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला आवश्यक कागदपत्रे जमा करावी लागतील.
अधिक माहितीसाठी तुम्ही महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकता.
प्रश्न: BBBP योजनेचा प्रभाव काय आहे?
उत्तर: BBBP योजनेमुळे स्त्री भ्रूणहत्येचे प्रमाण कमी झाले आहे आणि मुलींच्या शिक्षणात वाढ झाली आहे.
प्रश्न: Beti Bachao Beti Padhao Yojana साठी सरकार किती निधी देते?
उत्तर: केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार दोन्हीही BBBP योजनेसाठी निधी देतात.
केंद्र सरकार 50% निधी देते आणि राज्य सरकार 50% निधी देते.
2023-24 मध्ये, केंद्र सरकारने BBBP योजनेसाठी ₹2,000 कोटी मंजूर केले आहेत.
प्रश्न: Beti Bachao Beti Padhao Yojana बद्दल अधिक माहितीसाठी मी शकता कुठे संपर्क साधू शकतो?
उत्तर: https://wcd.nic.in/ ह्या वेबसाइट वर जाऊन अधिक माहिती घेऊ
तुम्ही जवळच्या महिला आणि बाल विकास कार्यालयात संपर्क साधू शकता.
तुम्ही BBBP योजनेच्या हेल्पलाइन नंबर 1800-102-9494 वर कॉल करू शकता.